به نام خداوند بخشنده‌ی مهربان. سپاس خدای را که پروردگار عالم‌هاست و درود و سلام بر سرورمان محمد و بر خاندان پاک و پاکدامن او و بر یاران ارجمندش.

وقتی بنده به سوى خدا برگردد، يعنى توبه كند، یک منادى در آسمان‌ها و زمين ندا می‌دهد كه به فلانى تبريك بگویید چون با خدا آشتی نموده است. پس توبه بازگشت به سوى خداست، آشتى با او. اطاعت از او، رو آوردن به او، جلب رضایت او، ترس از غضب او، بازگشت کامل به سوی خدا، بازگشت با استقامت، بازگشت با کار نیک، بازگشت با روآوردن، بازگشت با درست  نماز خواندن، بازگشت با ارتباط مستحکم با خداوند متعال است، لذا اگر بنده با توبه به سوی خدا برگردد، یک منادی در آسمان و زمین ندا می‌دهد: به فلانی تبریک بگویید، چون با خدا آشتی کرده است.

شرایط توبه خالصانه چیست؟ آیا پشیمانی است؟ یک قانون کلی بر انسان حاکم است که از سه کلمه تشکیل شده است: ادراک (فهم)، انفعال (احساس)، تعامل (رفتار). شخصی در باغی راه می‌رود، یک مار را می‌بیند، زیرا فهمید که آن مار است و نیشش کشنده است، ادراک علم کرده است. به تعبیر دیگر: تصور، فرهنگ، اطلاعات، پرونده‌های موجود در مغز، ادراک، انفعال، اضطراب روانی. ادراک، انفعال ایجاد کرد و انفعال، رفتار آفرید، به این خاطر پیامبر اکرم صلی الله علیه و سلم فرمود:

(( ((الندم توبة)) 

 ((پشیمانی توبه است)) ))

[ [به روایت احمد و ابن ماجه از عبدالله بن مسعود] ]

شارحان این متن کوتاه دو کلمه گفته‌اند: قبل از این پشیمانی باید ادراک باشد و بعدش باید رفتار باشد. پس توبه ادراک و آگاهی، انفعال و احساس و تعامل و رفتار است.