Esmaü’l-Hüsna: “er-Rab”

Allah’ın er-Rab isminin Ramazan ayındaki tezahürleri

Rab Kelimesinin Sözlük Anlamı:

Rab kelimesi sözlükte, eğiten, sahip, efendi ve nimet veren anlamlarına gelmektedir. Burada galiba insana en yakın manası eğiten, terbiye eden anlamıdır.

Rab kelimesi terbiye kelimesinden türemiştir. Allah Subhanehu ve Teâlâ terbiye eden, eğiten ve varlıkları idare eden, düzenleyendir. Terbiye eden varlığın iki temel özelliği vardır:

O, yardım eden ve gözetendir.

Bize ihtiyacımız olan her şeyi verip yardımda bulunan rabbimizdir, yine nefislerimizi terbiye eden, bizi doğru yola ileten ve kendi kapısına bizi yönelten Rabbimiz olan Allah’tır.

Baba, çocuklarının maddi ihtiyaçlarını fazlasıyla karşılar, sonra onları eğitir, ahlaklarını, dinlerini, eğitimlerini ve geleceklerini gözetir. Yani baba çocuklarını terbiye eder, eğitir ama onları yaratamaz ve rızıklandıramaz.

Ancak “Allah âlemlerin Rabbidir.” dediğimizde şunu kastederiz: O (c.c.) bizi yaratmış, bizlere ihtiyacımız olanı vermiş ve bizi idare etmektedir.

İnsana üç çeşit nimet verilir:

1. Var oluş nimeti

2. Yardım nimeti

3. Hidayet ve irşad nimeti

Allah Teâlâ geçmişte hiçbir şey değilken sizi var etmiş, ihtiyacınız olanı vermiş, sonra da hidayet ederek doğru yola iletmiştir.

Zira şöyle buyurur:

                                                   قُلْ أَغَيْرَ اللَّهِ أَبْغِي رَبّاً وَهُوَ رَبُّ كُلِّ شَيْءٍ وَلَا تَكْسِبُ كُلُّ نَفْسٍ ﴿

إِلَّا عَلَيْهَا وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَى ثُمَّ إِلَى رَبِّكُمْ مَرْجِعُكُمْ فَيُنَبِّئُكُمْ
﴾ بِمَا كُنْتُمْ فِيهِ تَخْتَلِفُونَ

[ سورة  الأنعام الآية: 164]

“De ki: “Her şeyin Rabbi O iken ben başka bir Rab mi arayayım? Herkes günahı yalnız kendi aleyhine kazanır. Hiçbir günahkâr başka bir günahkârın günah yükünü yüklenmez. Sonra dönüşünüz ancak rabbinizedir. O size, ihtilaf etmekte olduğunuz şeyleri haber verecektir.”

(Enam Suresi: 164)

Güçlü bir insanla iyi bir ilişki kurmak istediğinizde, bir trafik polisini mi tercih edersiniz ki onun alanı sınırlıdır ve görevi sadece yol ve trafiği düzenlemektir, yoksa tüm ülkenin işleriyle, kaynaklarıyla, servetiyle ve her şekilde işleriyle ilgilenen bir kralı mı tercih edersiniz?

Allah Teâlâ buyuruyor ki:

إِنَّ رَبَّكُمُ اللَّهُ الَّذِي خَلَقَ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٍ ثُمَّ اسْتَوَى عَلَى الْعَرْشِ يُغْشِي اللَّيْلَ النَّهَارَ ﴿
﴾ يَطْلُبُهُ حَثِيثاً وَالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ وَالنُّجُومَ مُسَخَّرَاتٍ بِأَمْرِهِ أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ تَبَارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ

[ سورة  الأعراف الآية: 54]

“Şüphesiz sizin Rabbiniz, gökleri ve yeri altı gün içinde (altı evrede) yaratan ve Arş’a kurulan, geceyi, kendisini durmadan takip eden gündüze katan, güneşi, ayı ve bütün yıldızları da buyruğuna tabi olarak yaratan Allah’tır. Dikkat edin, yaratmak da, emretmek de yalnız O’na mahsustur. Âlemlerin Rabbi olan Allah’ın şanı yücedir.”

(Araf Suresi: 54)

Bu ayet sanki rububiyetin tarifini yapmaktadır.

İnsan bir alet yapar ve onu satar. Ondan sonra ise bu alet ile hiçbir ilişkisi kalmaz.

Fakat Allah Subhanehu ve Teâlâ yarattığı her şeyin sahibidir ve her şey O’nun kudretindedir.

﴾ أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ تَبَارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ ﴿

“Dikkat edin, yaratmak da, emretmek de yalnız O’na mahsustur. Âlemlerin Rabbi olan Allah’ın şanı yücedir”

Buna ek olarak da Allah’ın yarattığı her şey:

Yaratıcısının emrine bağlıdır, her varlığın mutluluğu sadece yaratıcısının yönlendirmesi ile olur.

﴾ أَلَا لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ ﴿

“Dikkat edin, yaratmak da, emretmek de yalnız O’na mahsustur.”

Yani yaratanın emirlerine tabi olması gereklidir.

Bu ayetteki ilk mana şudur:

Yaratmak da emretmek de yalnız O’na mahsustur, yani onu Allah yaratmıştır, emretmek de ancak O’nun kudretiyle olur.

İkinci anlamı ise şudur:

Yaratılan her şey, yaratıcısına tabi olmadan doğru yolu bulamaz ve düzelemez.

﴾ لَهُ الْخَلْقُ وَالْأَمْرُ تَبَارَكَ اللَّهُ رَبُّ الْعَالَمِينَ ﴿

“Dikkat edin, yaratmak da, emretmek de yalnız O’na mahsustur. Âlemlerin Rabbi olan Allah’ın şanı yücedir”

Ramazan ayında kişi Allah’ın Rab ismi ile yaşar, Yaratıcısı onu eğitir, oruçla terbiye eder. Vücudunun her hücresi ile bir yudum suya, bir lokma yiyeceğe ihtiyaç hissederken, yaratıcısı ve Rabbi olan Allah için onlara el uzatmaz.