خداوند جهانیان را سپاس می‌گوییم و بر سیدنا محمد راستین وعده‌ی امانت دار درود می‌فرستیم. بار خداوندا ما را از تاریکی‌های جهل و گمان به سوی نور شناخت و دانش و از گل و لای شهوت‌ها به سوی باغ‌های بهشت تقرب بیرون ببر.

جنبه‌ی علمی مهم‌ترین جنبه‌ی زندگی انسان:

برادران ارجمند، با درس یازدهم از دروس تربیت فرزندان در اسلام در خدمت شما هستیم و امروز به تربیت عقلانی می‌پردازیم. انسان متشکل از عقلی است که درک می‌کند، قلبی که عشق می‌ورزد و جسمی که حرکت می‌کند و غذای عقل، علم، غذای قلب عشق و غذای جسم خوراکی و نوشیدنی است.
بنابراین یکی از جنبه‌های مهم انسان، جنبه‌ی علمی او است. کسی که در پی حقیقت نیست و به نیروی ادراکی که خداوند در ما نهاده، پاسخ نمی‌دهد در حقیقت از سطح انسانیت خود به سطحی ناشایست فرو می‌افتد.
فراموش نکنید که جماد چیزی است که وزن و سه بعد دارد و جایی را اشغال می‌کند.
گیاه: چیزی است که وزن و سه بعد دارد و جایی اشغال می‌کند ولی رشد دارد. رشد، فرق میان جماد و گیاه است.
حیوان: چیزی است که وزن و سه بعد دارد و مکانی اشغال می‌کند و مانند گیاه رشد می‌کند اما با حرکت کردن خود از جماد و گیاه متمایز می‌شود.
انسان: موجودی است که وزن و سه بعد دارد و مانند جماد مکان اشغال می‌کند و مانند گیاه می‌روید و مانند سایر مخلوقات حرکت می‌کند اما وجه تمایز او چیست؟ تفکر.
شما از همه‌ی موجودات متمایز هستید چون می‌اندیشید. خداوند به شما عقل داده است. اگر این بخش را تعطیل کنیم و اگر قدرت ادراک را از کار بندازیم و اگر در پی حقیقت نباشیم از سطح انسانیت خود به سطحی که سزاوار ما نیست، فرو افتاده‌ایم.

مردم سه دسته‌اند: عالم ربانی و آموزنده‌ی راه نجات و ارازل فرومایه:

شما وقتی علم می‌آموزید، در کلاس درس حاضر می‌شوید، در پی حقیقت هستید، کتابی می‌خوانید، نشست و مناظره‌ای را پیگیری می‌کنید، پای خطبه می‌نشینید، می‌پرسید، درک می‌کنید، تحقیق می‌کنید، درس می‌خوانید، می‌اندیشید، و درک می‌کنید با این کار انسان بودن خود را تأیید می‌کنید. گرچه تفاوت از نظر شما ناچیز باشد یعنی علم و جهل.
مردم سه دسته اند: عالم ربانی و طالب علمی برای راه نجات و اراذل و اوباش، و و پیروان هر بانگ زننده‌ای که این در جامعه عوام نامیده می‌شود و همچنین توده‌ی مردم و بازاریان و فرومایگان و اراذلی که نور علم به آنان نرسیده است و به جایی مطمئن دست نیازیده اند پس مبادا از آنان باشید.
باری سروده‌ای شنیدم که تحت تاثیر آن قرار گرفتم.

نسیم عشق تو را بویی است که قلب را عشق و زندگی است
مردم آنانند که تو را شناختند، باقی شان همه اراذل و اوباشند
* * *

آیا امکان دارد انسانی بی سروپا بر خودرویی گرانبها سوار باشد؟ امکان دارد، و لباس‌های گرانبها بپوشد و بهترین ادکلن‌ها را استفاده کند، امکان دارد، وقتی خدا را نشناسد نادان و بی سر و پا است. وقتی زندگی خود را بر آوار مردم بسازد نادان و وحشی است، وقتی امنیت خود را با ترساندن آنان تامین کند، وقتی ثروت خویش را از فقر آنان بدست آورد، وقتی شکوه خود را بر خوار کردن آنان بیاراید وحشی و نادان است. انسان یا نادان وحشی است یا انسان است، مؤمن انسانی است.

کسی که پروردگار را بشناسد و بر امر او استوار باشد احساس سعادت توصیف ناپذیری دارد:

به خدا قسم برادران، احساساتی که مؤمن در نتیجه‌ی شناخت پروردگار، شناخت برنامه الهی و اطاعت او از پروردگار از آن برخوردار است؛ توصیف ناپذیر است.
اگر پادشاهان بدانند (من همیشه این را بیان می‌کنم) اما چندین سال در آنچه گفته دقت کرده ام چه کسی گفته است؟ پادشاه (ابراهیم ادهم) گفته است. پادشاه بود و پادشاهی را رها کرد و بسوی شناخت خداوند رهسپار شد و گفت: (اگر کسی دیگر می‌گفت باور نمی‌کردم) اگر پادشاهان از حال و روز ما بدانند، برای به چنگ آوردن آن با شمشیر با ما می‌جنگند.
به خدا سوگند مؤمن در خود احساس خوشبختی و آرامش می‌کند. در هر حالتی که باشد، چه فقیر باشد، چه ثروتمند، کوچک یا بزرگ، شهرنشین یا روستایی، مؤمن چنان خوشبختی دارد که اگر به تمام اهل سرزمینش بدهد همه را بس است.
ایمان چیست؟ ایمان مقام بسیار بالایی است. ایمان یک درجه‌ی علمی، یک درجه‌ی اخلاقی، یک درجه‌ی زیبایی شناختی است. به خدا مؤمن در خوراک و نوشیدنی، لباس و گردش هایش و در دیدارهای خود سلیقه دارد که دیگران از آن محرومند. به خدا رسیده و طعم تقرب را چشیده است.

علم غذای عقل:

برادران، بنابراین عقل شما به غذا نیاز دارد. غذای او علم است. اگر عالم یا آموزنده یا شنونده و یا عاشق باشید اما پنجمی را نداشته باشید هلاک می‌شوید.

مردم آنانند که تو را شناختند باقی شان همه اراذل و اوباشند
* * *

شاید انسان فقیر از اراذل باشد، اراذل پولدار هم وجود دارد. اراذل باسواد با ساخت ابزارهای کشتار، سلاح میکروبی، سلاح شیمیایی، سلاح نابودگر سوزاننده و کشنده، بمب خوشه‌ای، بمب تجزیه پذیر بمبی که انسان را می‌کشد و تنها سنگ‌ها بر جای می‌گذارد؛ تفنن به خرج می‌دهد. انواع گوناگونی از سلاح وجود دارد، چه کسی ساخته است؟ دانشمندان بزرگ و باهوش بنابراین:

مردم آن اند که تو را شناختند باقی شان همه اراذل و اوباشند
* * *

هر انسانی به خاطر شناخت خداوند و تقرب به او باید بخواند:

برادران، درس امروز تربیت عقلانی است. موضوع اول در این دیدار مبارک این است که اولین واژه در اولین آیه در اولین سوره‌ی قرآن کریم:

﴿ اقْرَأْ ﴾
﴿بخوان ﴾

(سوره‌ی علق آیه: 1 ).

این طور نیست:

﴿ اقْرَأْ ﴾
﴿ بخوان﴾

چه چیزی ؟
آیاتی که پس از این آیه می‌آید ابعاد بسیار زیبایی دارد:

﴿ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ ﴾
﴿بخوان به نام پروردگارت﴾

(سوره‌ی علق آیه: 1 ).

يعنی

﴿ اقْرَأْ﴾
﴿بخوان ﴾

به خاطر شناخت پروردگارت:

﴿ اقْرَأْ ﴾
﴿بخوان ﴾

به خاطر ایمان آوردن:

﴿ اقْرَأْ ﴾
﴿بخوان ﴾

به خاطر روی آوردن به خدا:

﴿ اقْرَأْ ﴾
﴿بخوان ﴾

به خاطر تسلیم او شدن:

﴿ اقْرَأْ ﴾
﴿بخوان ﴾

به خاطر خوشبختی:

﴿ اقْرَأْ ﴾
﴿بخوان ﴾

یعنی دانش بجوی:

﴿ اقْرَأْ ﴾
﴿بخوان ﴾

یاد بگیر:

﴿ اقْرَأْ ﴾
﴿بخوان ﴾

نیاز عقل را پاسخ بده :

﴿ اقْرَأْ ﴾
﴿بخوان ﴾

شنونده باش:

﴿ اقْرَأْ ﴾
﴿بخوان ﴾

عالم باش:

﴿ اقْرَأْ ﴾
﴿بخوان ﴾

شاگرد باش:

﴿ اقْرَأْ ﴾
﴿بخوان ﴾

عاشق باش،

﴿ اقْرَأْ ﴾
﴿بخوان ﴾

خواندن بی هدف وجود ندارد.
باری با هواپیما به یک کشور دور رفتم. دیدم بیشتر مسافران می‌خوانند. به خدا سوگند پیش از هر چیزی آنان را بزرگ داشتم. آنان با فرهنگ و عالم بودند. سپس غافلگیر شدم از این که تمام این خواندن‌ها داستان بوده است و شاید آن طور که باید نبوده است.

﴿ اقْرَأْ ﴾
﴿بخوان ﴾

تا ایمان بیاوری:

﴿ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ ﴾
﴿بخوان به نام پروردگارت﴾

﴿ الَّذِي خَلَقَ ﴾
﴿ که تو را آفرید﴾

(سوره‌ی علق).

این خواندن را می‌توان خواندن تحقیق و ایمان نامید.

﴿ اقْرَأْ ﴾
﴿بخوان ﴾

تا ایمان آوری و از فرزندت بخواه تا بخواند تا ایمان بیاورد.

خواندن‌هایی که انسان باید بیاموزد:

1 خواندن با هدف تحقیق و ایمان:

باری شنیدم که یکی از شاخه‌های اوقاف در کشورهای اسلامی برای ایجاد علاقه به مطالعه در کودکان است. آنان داستان‌های زیبای هدف دار و اخلاقی را میان کودکان تقسیم می‌کنند. داستان‌های اصحاب با بهترین چاپ، با زیباترین تصاویر تا کودکان به خواندن تشویق شوند. یعنی بهترین تفریح و بالاترین فعالیتی که از کسب روزی و نوشیدن بالاتر است خواندن است.

﴿ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ ﴾
﴿بخوان به نام پروردگارت که تو را آفرید﴾

اولین مطالعه را مطالعه و بررسی تحقیق و ایمان می‌نامیم. آیا در آفرینش آسمان‌ها و زمین اندیشیده‌ایم؟ آیا قرآن کریم را خوانده‌ایم؟ آیا سنت پاک را خوانده‌ایم؟ آیا خوانده‌ایم؟

﴿ اقْرَأْ﴾
﴿ بخوان ﴾

یعنی بدان، آیا در زندگی وقتی برای دانش جستن وجود دارد؟ برای رفتن به کلاس‌های علمی؟ آیا در برنامه‌ی روزانه‌ی‌ شما یک یا دو ساعت برای خواندن کتاب وجود دارد؟ برای خواندن یک مقاله؟ یک دیدگاه؟ برای دیدار با کسی که از علم او سود ببرید؟

﴿ اقْرَأْ﴾
﴿بخوان ﴾

برای ایمان آوردن، خواندن هدف دار، ایمانی، تحقیقی و ایمانی. این یک خواندن است.

جسم انسان ملموس‌ترین نشانه‌ی دال بر بزرگی الله:

﴿ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ ﴾
﴿بخوان به نام پروردگارت که تو را آفرید﴾

ملموس ترین نشانه به شما و نزدیک ترین چیزی که از آن به شناخت خداوند می‌رسید جسم خودتان است.

﴿ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ ﴾
﴿بخوان به نام پروردگارت که تو را آفرید﴾
﴿ خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ ﴾
﴿انسان را از علق آفرید﴾

(سوره‌ی علق )

در همبستری زناشویی ممکن است سیصد میلیون اسپرم وجود داشته باشد. تخمک به اندازه‌ی یک دانه بلور نمک است. انگشت خود را با آب دهان خیس کنید و بر روی نمک بدون فشار بگذارید و یک ذره بین بیاورید ذره‌های نمک را می‌بینید. با کمترین فشار یک لایه از ذرات نمک جمع شد. با ذره بین ذره‌ی نمک را می‌بینید. تخمک زن به همین اندازه است. این تخمک نیازمند اسپرم است.اسپرم با چشم دیده نمی‌شود. سر دارد. در سر آن ماده‌ای ژنتیکی است. این ماده‌ی ژنتیکی با پرده‌ای نازک احاطه شده است. وقتی اسپرم با تخمک برخورد می‌کند پرده پاره می‌شود. ماده دیواره‌ی تخمک را ذوب می‌کند و وارد آن می‌شود.

﴿ خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ ﴾
﴿انسان را از علق آفرید﴾

تخمک بارور شده بدون این که افزایش حجم پیدا کند، به ده هزار بخش مساوی تقسیم می‌شود و در لوله‌ی فالوپ حرکت می‌کند. چه چیزی باعث حرکت آن در این لوله می‌شود؟ می‌گوید: پرزهایی وجود دارد که در حال تقسیم آن را از تخمدان به رحم منتقل می‌کند.

﴿ خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ ﴾
﴿انسان را از علق آفرید﴾
﴿ مِنْ نُطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ مِنْ مُضْغَةٍ ﴾
﴿سپس از نطفه سپس از علقه آنگاه از مضغه﴾

(سوره‌ی حج آیه: 5 )

سپس استخوان تشکیل می‌شود و گوشت بر روی استخوان پوشیده می‌شود. سپس سر و مغز تشکیل می‌شود. صد و چهل میلیارد سلول خاکستری که هنوز کارکرد آن‌ها را نشناخته اند. سپس دو چشم، در شبکیه صد و سی یاخته‌ی استوانه‌ای و مخروطی وجود دارد. عصب بینایی از نهصد هزار عصب تشکیل شده است. سیصد هزار مویژه، هر مويژه یک مویرگ و یک رگ و یک عصب و یک ماهیچه و غده‌ی چربی و غده‌ی رنگدانه دارد. در معده 35 میلیون عصاره‌ی هضم کننده وجود دارد. قلب در روز هجده متر مکعب خون پمپاژ می‌کند. در میانگین عمر، قلب به حجم بزرگترین آسمان خراش دنیا خون پمپ می‌کند. زبان، دندان‌ها، مری، روده‌ها، معده، کلیه‌ها، ریه‌ها و قلب.

انسان برای ایمان، باید هدفمند بخواند:

﴿ خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ ﴾
﴿انسان را از علق آفرید﴾

نزدیک ترین نشانه دال بر عظمت خداوند به شما بدنتان است. نزدیک ترین چیز به شما جسم شما است. آیا یک بار نیندیشید که چرا موها حس ندارند؟ اگر عصب حسی در موها می‌بود می‌پرسیدند کجا می‌روی؟ می‌گفتید به خدا می‌روم بیمارستان تا عمل جراحی اصلاح موها را انجام دهم. بنابراین عصب حسی وجود دارد. اگر موها کوتاه می‌شد از درد به پرواز در می‌آمدید اما عصبی وجود ندارد. اگر به موها فکر کنید، به چشمان و بینی و گوش‌ها سخن برای گفتن زیاد است.

﴿ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ ﴾
﴿بخوان به نام پروردگارت که تو را آفرید﴾

این مطالعه‌ی ایمانی است. خودتان را به تفکر عادت دهید. گاهی کسی صدای خودرویی می‌شنود که به سمت چپ می‌رود. چگونه فهمیدید که خودرو سمت راست شما است؟ پشت سر شما است. شاید ندانید که در انسان سیستمی است که اختلاف زمان رسیدن صدا به گوش را مقایسه می‌کند. خودرو اینجا است. صدای اول به اینجا وارد شد و دومی به اینجا وارد شد. این یکی به خودرو نزدیک تر بود. مسافت زمانی ششصد و بیست هزارم بر ثانیه است و این خود نشانه‌ای از نشانه‌های عظمت خداوند است.
بنابراین اولین خواندن، مطالعه‌ی ایمانی است.

﴿ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ * خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ ﴾
﴿بخوان به نام پروردگارت که تو را آفرید*انسان را از علق آفرید﴾

خداوند عز وجل به انسان نعمت ایجاد، کمک رسانی و راهنمایی بخشیده است:

اکنون:

﴿ اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ ﴾
﴿بخوان و پروردگار تو كريمترين [كريمان] است﴾

(سوره‌ی علق )

این خواندن دوم است. خداوند به شما نعمت بودن داده پس شما وجود دارید و نعمت یاری به شما بخشیده و شما را با هوا، آب، خوراک، نوشیدنی، همسر، فرزندان، آسمان، زمین، دریاها، رودخانه‌ها، ماهی‌ها، پرندگان، ستاره‌ها، و میوه‌ها یاری داده است. این خواندن دوم است خواندن شکر و شناخت.
اولین خواندن، خواندن تحقیقی و ایمانی بود و نزدیک ترین نشانه به شما:

﴿ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ ﴾
﴿بخوان به نام پروردگارت که تو را آفرید ﴾

دوم:

﴿ خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ ﴾
﴿ انسان را از علق آفرید﴾
﴿ اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ ﴾
﴿بخوان و پروردگار تو كريمترين [كريمان] است﴾

به شما نعمت بودن، یاری شدن، نعمت هدایت و راهنمایی داده است. بودن، یاری شدن و راهنمایی شدن.
باری به هستی بیندیشید. باری به نعمت‌ها بیندیشید. این آب را چه کسی گوارا نموده است درحالی که شور و تلخ بوده است؟ چه کسی قانون بخار شدن را ایجاد نمود؟ چه کسی قانون حمل بخار آب توسط هوا را ایجاد نموده و چه کسی قانون تقطیر را وضع نموده است؟ چه کسی قانون تبخیر را وضع نموده که سپس به مایع تبدیل شود؟ چه کسی؟ چه کسی آب را در چشمه‌ها قرار داده است؟

2 ـ خواندن شکر و شناخت:

﴿ اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ ﴾
﴿بخوان و پروردگار تو كريمترين [كريمان] است﴾
بر سر سفره می‌نشینید این شیر از کجاست؟ از کارخانه‌ای که نه سر و صدا دارد و نه هیاهو و نه دود و نه آلودگی و نه هیچ چیز دیگر، گاوی که علف می‌خورد و به شما شیر می‌دهد. آیا دستگاه یا سیستمی وجود دارد که از علف شیر بسازد؟ مرغ همه چیز می‌خورد و به شما تخم می‌دهد.
یکی از علما می‌گوید: تقرب بسیار خود مانع است. بیندیشید، به تخم مرغ و به لیوان شیر بیندیشید.

﴿ اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ ﴾
﴿بخوان و پروردگار تو كريمترين [كريمان] است﴾

خواندن تشکر و شناخت باری با آیات نشان دهنده‌ی بزرگی اش و باری با نعمت هایش.
کلیه‌ها هر بیست ثانیه یک قطره ادرار ترشح می‌کنند. قطره به قطره و هر بیست دقیقه، سه قطره در یک دقیقه و سی قطره در ده دقیقه می‌شود. نتیجه اینکه اگر مثانه نبود از کلیه‌ها تا خروج انسان نیاز به پوشک داشت آن هم پوشک بزرگسال و نه کودک. چه کسی مثانه را انباری نموده است؟ هفت هشت ساعت ادرار در آن جمع می‌شود. شما بزرگوار هستید.
اگر به جسم خود بیندیشید شما رو در روی عظمت خداوند قرار می‌گیرید. مثانه خودش به تنهایی، تصفیه خون، سسیستم گوارشی، پانکراس، کبد پنج هزار کارکرد دارد، دو ریه، اگر کیسه‌های هوایی کشیده شوند مساحت آن دویست متر مربع می‌شود. ریه‌ها، قلب، قلب در قفسه است، مغز در جمجمه، نخاع در ستون فقرات، جنین در استخوان لگن خاصره، و مهمترین کارخانه‌ی بدن انسان کارخانه‌های گلبول قرمز است که در میان استخوان‌ها است. سیستم‌های مهم، قلب، چشم، مغز، نخاع، جنین، کارخانه‌های ساخت گلبول‌های قرمز مهمترین سیستم‌ها در مکان‌های امن و سخت قرار دارد. چه کسی آفریده است؟ چه کسی مقدر نموده است؟

﴿ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ ﴾
﴿بخوان به نام پروردگارت که تو را آفرید ﴾

خواندن تحقیق و ایمان:

﴿ خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ ﴾
﴿ انسان را از علق آفرید﴾
﴿ اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ ﴾
﴿بخوان و پروردگار تو كريمترين [كريمان] است﴾

خواندن شکر و شناخت.

3 ـ خواندن وحی و اقرار:

﴿ الَّذِي َعلَّمَ بِالْقَلَمِ * عَلَّمَ الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ ﴾
﴿ همان كس كه به وسيله‌ی قلم آموخت * آنچه را كه انسان نمى‏‌دانست [بتدريج به او] آموخت﴾

(سوره‌ی علق )

این وحی، خواندن وحی و اقرار است. چند خواندن داریم؟ سه خواندن، خواندن تحقیق و ایمان، خواندن تشکر و شناخت و خواندن وحی و اقرار، هر چیزی که فکر شما توان درک آن را ندارد خداوند به شما خبر می‌دهد و می‌گوید که خداوند کسی است که آسمان‌ها و زمین را آفریده است، می‌گوید:

﴿ إِنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعاً * إِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوعاً * وَإِذَا مَسَّهُ الْخَيْرُ مَنُوعاً * إِلَّا الْمُصَلِّينَ ﴾
﴿ به راستى كه انسان سخت آزمند [و بى‏ تاب] خلق شده است *چون صدمه‏ اى به او رسد عجز و لابه كند * و چون خيرى به او رسد بخل ورزد * غير از نمازگزاران﴾

(سوره‌ی معارج )

به شما می‌گوید که شما را برای بهشتی به وسعت آسمان‌ها و زمین آفریده است. می‌گوید این دنیا محل گذر و فنا شونده است. زندگی پست و نه والا، هر چیزی که عقل شما قادر به درک آن نباشد خداوند شما را از آن آگاه می‌سازد، خواندن سوم چیست؟ خواندن وحی و اقرار.
برادران گرامی، این اولین سوره و آیه‌ای است که نازل شده است و اولین واژه در آن است که خواندن تحقیق و ایمان است. نوعی خواندن، خواندن تشکر و شناخت است، اندیشه در نعمت‌ها، خواندن وحی و اقرار، خواندن قرآن و سنت، قرآن کلیات را بیان نموده و سنت جزئیات را آورده است. شما میان تفکر در آفرینش آسمان‌ها و زمین و اندیشه در نعمت‌های الهی و میان تدبر در آیات قرآن کریم و احادیث مصطفى عليه أتمّ الصلاة والتسليم قرار دارید. سه خواندن، خواندن تحقیق و ایمان به هستی، خواندن تشکر و شناخت نعمت‌ها، خواندن وحی و اقرار به قرآن و سنت.

4 ـ خواندن دشمنی و طغیان:

اما جهان امروز از خواندن چهارم فغان دارد چند نوع خواندن وجود دارد؟ چهار نوع، اولی و دومی و سومی خواندن‌های زیبایی است؛ خواندن تحقیق و ایمان، خواندن شکر و شناخت، خواندن وحی و اقرار و چهارم خواندن دشمنی و طغیان.

﴿ كَلَّا إِنَّ الْإِنْسَانَ لَيَطْغَى * أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَى ﴾
﴿ حقا كه انسان سركشى مى ‌كند * همين كه خود را بى‌‏نياز پندارد﴾

(سوره‌ی علق )

انسان قوی می‌شود، مدارک عالی دارد، سلاح نابودگر می‌سازد که انسان‌ها را نابود کند، با سلاح خود امتی را قوی می‌کند و فرهنگ و اباحیگری اش را بر سایر ملت‌ها تحمیل می‌کند، بنابراین علم گاهی مسیری بسیار خطرناک در پیش می‌گیرد.

نیاز مسلمانان به خواندن چهارم برای دفاع از خود:

اما آیا مسلمانان به این نوع خواندن نیازمند‌اند؟ بله، نیازمنداند:

﴿ وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ ﴾
﴿ و هر چه در توان داريد از نيرو آماده سازید﴾

( سوره انفال آيه: 60 )

نیازمند علم چهارم است نه برای سرکشی بلکه برای دفاع از خودش به آن نیاز دارد.
برادری از هند نزد من آمد و برایم تعریف می‌کرد: ما 90 میلیون مسلمان در هند هستیم. گفت: بسیار ستمدیده هستیم. مسائل بسیار عجیبی را در ستمدیدگی آن هندیان بیان می‌کرد. گفت: وقتی پاکستان بمب اتم ساخت اختلاف معامله به 180 درجه رسید. یک کشور دارای سلاح اتمی گشته و ما بسیار نیازمند ساخت سلاح بازدارنده بودیم. دلیل آن هم:

﴿ وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ ﴾

(سوره‌ی انفال آیه: 60 )

﴿ و هر چه در توان داريد از نيرو و اسب‌هاى آماده بسيج كنيد تا با اين [تداركات] دشمن خدا و دشمن خودتان را بترسانيد ﴾

تمام مشکلات خاورمیانه به دلیل بازداشتن آنان از ساخت سلاح اتمی است درست است؟ این مشکل است، می‌خواهند خودشان تنها سلاح داشته باشند و با آن بر دنیا طغیان کنند.

انواع جهاد:

هم‌چنین همگی می‌دانید که جهاد با نفس و هوس نیز وجود دارد و جهادی اساسی و آموزش اساسی است. و جهاد دعوت نیز وجود دارد:

﴿ وَجَاهِدْهُمْ بِهِ جِهَاداً كَبِيراً ﴾
﴿ و با [الهام گرفتن از] قرآن با آنان به جهادى بزرگ بپرداز﴾

(سوره‌ی فرقان )

جهاد سازندگی نیز وجود دارد:

﴿ وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ ﴾
﴿ و هر چه در توان داريد از نيرو آماده سازید﴾

حقیقت دردناک این است که آنان برای مقابله با ما آمده شده و ما آمادگی نداریم. دویست سال پیشی گرفتند و از آرامش و آسایش اقتصادی استفاده کردند و ساختند و پیشرفت کردند و سلاحی اختراع کردند که با آن بر جهان پیروز شوند و بعد فرهنگ خود را بر ما تحمیل کردند این ماهواره‌ها فرهنگ، اباحیگری و انحراف آنان است.

قوم عاد نمونه‌ای از اقوام سرکشی که خواندن را برای دشمنی و سرکشی به کار بردند:

بنابراین مساله بسیار مهم است، زیرا خداوند عز وجل آیه‌ای فرستاده و شما را به خواندن دستور داده است:

﴿ اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ * خَلَقَ الْإِنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ * اقْرَأْ وَرَبُّكَ الْأَكْرَمُ * الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ * عَلَّمَ الْإِنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ ﴾
﴿ بخوان به نام پروردگارت كه آفريد *انسان را از علق آفريد *بخوان و پروردگار تو كريمترين [كريمان] است * همان كس كه به وسيله قلم آموخت* آنچه را كه انسان نمى‏ دانست [بتدريج به او] آموخت ﴾

سپس خداوند متعال می‌فرماید:

﴿ كَلَّا إِنَّ الْإِنْسَانَ لَيَطْغَى * أَنْ رَآهُ اسْتَغْنَى ﴾
﴿ حقا كه انسان سركشى مى ‏كند * همين كه خود را بى ‏نياز پندارد ﴾

انسان وقتی قوی شود با حماقت خود از خداوند بی نیازی می‌جوید و فراموش می‌کند که همیشه در چنگ قدرت خداوند است. نمود این امت‌هایی نیرومندی که بی نیازی جستند و طغیان کردند کیانند؟ قوم عاد، نمود آنان است. این قوم نمونه‌ای از امت‌های طغیان گری است که خواندن را در راستای دشمنی و طغیان به کار بردند. خداوند در باره‌ی قوم عاد می‌گوید که در تمام عرصه‌ها پیشرفت کرده بودند:

﴿ أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِعَادٍ * إِرَمَ ذَاتِ الْعِمَادِ * الَّتِي لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُهَا فِي الْبِلَادِ ﴾
﴿ مگر ندانسته‏ اى كه پروردگارت با عاد چه كرد * با عمارات ستون‏دار ارم * كه مانندش در شهرها ساخته نشده بود ﴾

(سوره‌ی فجر )

در زمینه‌های مختلف و از جمله در آبادانی و عمران پیشرفت کردند:

﴿ أَتَبْنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ آيَةً تَعْبَثُونَ * وَتَتَّخِذُونَ مَصَانِعَ لَعَلَّكُمْ تَخْلُدُونَ * وَإِذَا بَطَشْتُمْ بَطَشْتُمْ جَبَّارِينَ﴾
﴿ آيا بر هر تپه‏ اى بنايى مى‏ سازيد كه [در آن] دست به بيهوده‏ كارى زنيد *و كاخهاى استوار مى‏ گيريد به اميد آنكه جاودانه بمانيد* و چون حمله‏ور مى ‏شويد [چون] زورگويان حمله‏ور مى ‏شويد﴾

(سوره‌ی شعراء )

پیشرفت تمدنی، سازندگی، عمرانی، صنعتی، نظامی و برتری علمی:

﴿ وَكَانُوا مُسْتَبْصِرِينَ ﴾
﴿ [در كار دنيا] بينا بودند﴾

(سوره‌ی عنكبوت )

پیشرفت قوم عاد در زمینه‌های مختلف بود و با وجود پیشرفت، استکبار، خودبرتربینی و تکبر داشتند:

چهار نوع پیشرفت،

﴿ لَمْ يُخْلَقْ مِثْلُهَا فِي الْبِلَادِ ﴾
﴿ كه مانندش در شهرها ساخته نشده بود ﴾

پیشرفت همراه تکبر، خودخواهی و خودبرتربینی بود، دلیلش:

﴿ وَقَالُوا مَنْ أَشَدُّ مِنَّا قُوَّةً ﴾
﴿چه کسی از ما قوی تر است﴾

(سوره‌ی فصلت آیه: 15 )

پیشرفت عمرانی، صنعتی، نظامی، علمی و تکبر و خودخواهی:

﴿ مَنْ أَشَدُّ مِنَّا قُوَّةً ﴾
﴿چه کسی از ما قوی تر است﴾

دقت کنید آنان: خداوند هر قومی را نابود کرده بیان داشته که از اینان قوی تر را نیز نابوده ساخته است به جز قوم عاد که وقتی آنان را نابود ساخت فرمود:

﴿ أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِي خَلَقَهُمْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُمْ قُوَّةً ﴾
﴿ آيا ندانسته‏ اند كه آن خدايى كه خلقشان كرده خود از ايشان نيرومندتر است﴾

(سوره‌ی فصلت آیه: 15 )

یعنی به جز خداوند کسی از قوم عاد قوی تر نبود، عاد چه کرد؟ گفت: در سرزمین دست به سرکشی زد. سرکشی و طغیان کرد، یک طغیان بزرگ.

ابرقدرت‌ها با ابزارهای مختلف، اراده‌ی خود را بر ملت‌ها تحمیل کرده‌اند:

گاهی ابرقدرت‌ها نه تنها به کشور خود که به کل کشورها طمع دارند. در امور همه‌ی کشورها دخالت می‌کنند. اراده‌ی خود را بر همه‌ی ملت‌ها تحمیل می‌کنند.

﴿ الَّذِينَ طَغَوْا فِي الْبِلَادِ ﴾
﴿ کسانی که در سرزمین طغیان کردند ﴾

(سوره‌ی فجر)

با بمباران و سلاح کشتار جمعی.

﴿ فَأَكْثَرُوا فِيهَا الْفَسَادَ ﴾
﴿ در آن بسیار فساد کردند ﴾

(سوره‌ی فجر )

با فیلم‌ها، بمباران و فساد فیلمی.

﴿ فَصَبَّ عَلَيْهِمْ رَبُّكَ سَوْطَ عَذَابٍ * إِنَّ رَبَّكَ لَبِالْمِرْصَادِ ﴾
﴿ [تا آن‌كه] پروردگارت بر سر آنان تازيانه عذاب را فرونواخت * زيرا پروردگار تو سخت در كمين است ﴾

(سوره‌ی فجر)

با چه چیز آنان را نابود ساخت؟

﴿ بِرِيحٍ صَرْصَرٍ عَاتِيَةٍ * سَخَّرَهَا عَلَيْهِمْ سَبْعَ لَيَالٍ وَثَمَانِيَةَ أَيَّامٍ حُسُوماً فَتَرَى الْقَوْمَ فِيهَا صَرْعَى كَأَنَّهُمْ أَعْجَازُ نَخْلٍ خَاوِيَةٍ ﴾
﴿ به [وسيله] تندبادى توفنده سركش هلاك شدند * [كه خدا] آن را هفت‏ شب و هشت روز پياپى بر آنان بگماشت در آن [مدت] مردم را فرو افتاده مى‏ ديدى گويى آنها تنه ‏هاى نخلهاى ميان تهى‏ اند ﴾

(سوره‌ی فجر )

و فرمود:

﴿ وَأَنَّهُ أَهْلَكَ عَاداً الْأُولَى ﴾
﴿ و هم اوست كه عاديان قديم را هلاك كرد ﴾

(سوره‌ی نجم )

از واژه‌ی اولی چه برداشتی می‌شود؟

﴿ وَأَنَّهُ أَهْلَكَ عَاداً الْأُولَى ﴾
﴿ و هم اوست كه عاديان قديم را هلاك كرد ﴾

یعنی عاد دومی وجود داشته است. باری به کشوری دور مسافرت نمودم. وقتی پرسیدند کجا بودی؟ گفتم: در عاد دوم.

پیروزی مسلمانان بر دشمنان با ایمان به خدا و آخرت و بسیج نیروهای در دسترس:

برادران گرامی، خواندن تحقیق و ایمان، شکر و شناخت، وحی و اقرار و دشمنی و طغیان داریم. ما به چهارمی نیازمندیم تا قوی باشیم، تا بازداریم ﴿ با آن دشمنان خدا را بترسانید ﴾ سلاح نه برای استفاده و حتی شاید هیچ وقت استفاده نکنیم. اما سلاحی نیرومند می‌خواهیم و این باعث ترس دشمن از ما خواهد شد. یک توجیه قرآنی است.
بنابراین مسلمانان تنها زمانی پیروز می‌شوند که اسباب پیروزی را ارائه کنند. اسباب پیروزی ایمان به خدا است که شما را به اطاعت از او و ایمان به آخرت وا می‌دارد. شما را از آزار به بندگان باز می‌دارد و باعث می‌شود به فراهم آوری نیروهای در دسترس و نه کافی روی آورید، دلیل:

﴿ وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ ﴾
﴿ و هر چه در توان داريد از نيرو آماده سازید﴾

به خداوند یگانه سوگند اگر این دو شرط را اجرایی کنیم وضع ما بهتر از این می‌شد. ایمان ما را به اطاعت از خداوند وا می‌دارد و آمادگی ما را برای پیروزی بر دشمنان مهیا می‌نماید.

اتکای قرآن بر دو ارزش علم و عمل برای برتری بین انسان‌ها:

علم ارزش بسیار بالایی دارد:

﴿ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ ﴾
﴿ آيا كسانى كه مى‏ دانند و كسانى كه نمى‏ دانند يكسانند﴾

(سوره‌ی زمر آیه: 9 )

قرآن کریم بر ارزش‌های برتر تکیه کرده است. مردم در میان خود گاهی مال را عامل برتری خود می‌دانند. این ثروتمند است، گاهی با زیبایی، او خوش سیما است، گاهی با مقام بالا، گاهی با قدرت، گاهی با شخصیت، گاهی با اصل و نسب. مردم ارزش‌های زیادی برای برتری میان خود دارند. اما خداوند بزرگ در قرآن کریم به چه ارزش‌هایی تاکید دارد؟ بر ارزش علم و ارزش عمل و نه چیزی دیگر.
تابعی بزرگوار احنف بن قیس، بنا بر روایات کوتاه قد، سبزه، لنگ، کج، کوته شانه، با گونه‌های ورم کرده با چشمانی گود افتاده بود و تمام ويژگی‌های منفی انسان در او جمع شده بود و با وجود این سرور قوم خود بود. گفته اند: اگر خشمگین می‌شد صد هزار شمشیر با خشم او آخته می‌شدند بدون این که دلیل خشم او را بپرسیدند. اگر می‌دانست آب جوانمردی اش را خدشه دار می‌کند آن را نمی‌نوشید و سرور قوم خود بود.
بنابراین قرآن فقط به همین دو ارزش تاکید دارد، ارزش علم در این سخن او تعالی است:

﴿ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لَا يَعْلَمُونَ ﴾
﴿ آيا كسانى كه مى‏ دانند و كسانى كه نمى‏ دانند يكسانند﴾

و ارزش عمل:

﴿ وَلِكُلٍّ دَرَجَاتٌ مِمَّا عَمِلُوا ﴾
﴿ و براى هر يك [از اين دو گروه] از آنچه انجام داده‏ اند [در جزا] مراتبى خواهد بود﴾

(سوره‌ی احقاف آیه: 19 )

هر امتی بخواهد برخیزد باید به دو ارزش که سومی ندارد تکیه کند، باید به طالبان علم و دانشجویان و عاملان به دانش احترام داشته بگذارد.

تشویق کودک برتر و تقدیر او راهی برای جنبش و ارزش ما است:

مساله‌ی علم مساله‌ای بسیار گسترده است. ناگزیر باید به عنوان راهی برای جنبش و قدرت خود بر آن تکیه کنیم.
صلاح الدین ایوبی وقتی با تمام اروپا رو به رو شد با جوانان علم آموخته‌ای با آنان رو به رو شد. بنابراین سال‌های درازی برای تاسیس مدرسه‌ها گذراند. در صالحیه خیابانی به نام مدارس وجود دارد که از نتایج اعمال صلاح الدین ایوبی می‌باشد.
بنابراین ارزش‌های زیادی برای برتری میان شان دارند. اما خداوند بزرگ در قرآن کریم دو ارزش برای برتری میان بندگانش یعنی ارزش علم و ارزش عمل را بیان می‌دارد.
ما در تربیت فرزندمان وقتی از فرزند برترمان تقدیر کنیم با این تشویق و دادن جایزه به او، از او می‌پرسیم امروز چه آموختی؟ خانواده‌های فراوانی وجود دارد که در دیدار روزانه میان پدر و مادر و فرزندان سخنان مهربانان ای است امروز در مدرسه چه آموختی؟ استاد به تو چه گفت؟ امروز چه درس‌هایی داشتی؟ از فیزیک چه آموختی؟ اگر در خانه گفتگوی علمی وجود داشته باشد علم در خانه با ارزش می‌شود اما گفتگوی روزانه در باره‌ی غذا و نوشیدنی و اخبار جوک آمیز و بدون پرداختن به موضوعات علمی باشد کودک از علم باز می‌ماند و بهتر است کودک زمانی در درس خود پیشرفت کند اکرام شود و تشویق بسیار مهم است.

علم، راه آرمانی پیشرفت امت و خیزش آن است:

برادران ارجمند، طبیعتا این موضوع خاتمه و خلاصه‌ای دارد. تربیت عقلانی نیاز به جلسات فراوانی دارد تا این امت برخیزد و تنها راه پیشرفت و خیزش علم است و اگر دنیا را بخواهید باید علم بیاموزید، اگر آخرت را می‌خواهید باید علم داشته باشید و اگر هر دو را بخواهید باز باید علم بیاموزید و علم تنها زمانی بخشی از خود را در اختیار شما می‌گذارد که تمام خود را وقف آن کنید. اگر بخشی از خود را در راه علم بگذارید چیزی از علم نمی‌یابید و تا زمانی که انسان علم بجوید عالم خواهد بود و اگر گمان کند که می‌داند، در واقع نادان است.
آخرین سخن: طالب علم آخرت را بر دنیا ترجیح می‌دهد و هر دو را کسب می‌کند. در حالی که نادان دنیا را بر آخرت ترجیح می‌دهد و هر دو را از دست می‌دهد.