نام‌های نیک خداوند : تواب

رمضان ماه توبه است که در آن دروازه‌های بهشت برای روزه داران باز می‌شود و توبه کاران از آتش جهنم آزاد می‌شوند، در طی اینروزهای مبارک نام تواب خداوند به بهترین و زیباترین معانی‌اش تجلی می‌یابد.

این نام نیک از رحمت خداوند متعال نسبت بندگانش سرچشمه می‌گیرد.

می توان یک مؤسسه‌ی آموزشی باز کرد و در آن سیستم داخلی واضحی در آن ایجاد کرد، از دانش آموزان استقبال شود، سخنرانی انجام گیرد، امتحانات برگزار گردد و هر کس سزاوار قبولی است قبول شود و هر کس مستحق مردودی است مردود شود. مدیر این مؤسسه در بالاترین حد عدالت قرار می‌گیرد. اما وقتی یک ماه پس از آغاز سال نمره‌های دانش آموزان را از معلمانشان درخواست کرده و کسی که کوتاهی کرده را پیگیری نموده و او را نصیحت می کند و راه کار ارائه می‌کند و اگر جوابگو نبود؛ مجازاتش کرده و ولی او را فرامی‌خواند تا آن جا که دانش آموز کوتاهی کننده تلاشش را دو برابر کند و بدین ترتیب در زمره‌ی موفقین قرار ‌گیرد در این صورت او در بالاترین درجات رحمت قرار می‌گیرد.
شاید کارمندی به مدت شش ماه به صوت آموزشی استخدام کنی و فقط او را زیر نظر بگیری، هر گاه اشتباه کند اشتباه او را ثبت کنی تا این که اشتباهاتش غیر قابل تحمل شود؛ بدین ترتیب او را کار بر کنار می‌کنی بدون هیچ رودربایستی؛ زیرا او هنوز در دوره‌ی آموزشی است و به این شکل بر اساس عدالت با او رفتار کرده‌ای. اما اگر بخواهید با نیکی با این کارمند رفتار کنید باید هر گاه اشتباه کرد به او بگویید این اشتباه و این درست است. بنابراین او کم کم کارش را می‌آموزد و بعد از مدتی شگفتی می‌آفریند و شما او را نگه می‌دارید. پس میان رفتار با عدالت و رفتار فراتر از عدالت و به نیکی تفاوت وجود دارد.
بنابراین خداوند متعال انسان را آفریده، عقل را به او ارزانی داشته، هستی را در اختیار او قرار داده، فطرت را در نهاد او نهاده، او را به شریعت مجهز نموده و شهوت‌ها و امیال را در او قرار داده تا با آن به سوی خداوند زمین و آسمان‌ها تقرب جوید. خداوند به او آزادی انتخاب داده است، اگر او را رها کند تا این که مرگ او فرا رسد او اهل دوزخ خواهد بود. به این ترتیب با او به عدالت رفتار کرده است اما خداوند با بندگانش با رحمت و نیکی رفتار کرده است بنابراین دروازه‌های توبه را برایش باز کرده است و راه‌های آن را برایش آسان نموده است و باری با نعمت‌های آشکار و باری با نعمت‌های نهان و از جمله مصیبت‌ها او را به درگاه خود می‌کشاند.

توبه به درگاه خداوند دو گونه است:

خداوند متعال وقتی دروازه‌های توبه را به روی بندگانش می‌گشاید، توبه‌شان را می‌پذیرد و وقتی سختی‌ها را به آنان می‌دهد؛ آنان را به پناه بردن به درگاهش و بازگشت به خودش وا می‌دارد:

( ثُمَّ تَابَ عَلَيْهِمْ لِيَتُوبُوا إِنَّ اللَّهَ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِيمُ )

(پس [خدا] به آنان [توفيق] توبه داد تا توبه كنند بى‌ترديد خدا همان توبه‏ پذير مهربان است.)

[ سوره توبه : 118]

پس اگر بنده به درگاه خداوند توبه کند و پشیمان به سوی او رود و گناهش را رها کند و قصد بازگشت به آن نداشته باشد و گذشته‌اش را جبران کند؛ خداوند توبه پذیر توبه‌ی او را خواهد پذیرفت یعنی توبه‌اش را قبول می‌کند. خداوند متعال می‌فرماید:

( إِلَّا الَّذِينَ تَابُوا وَأَصْلَحُوا وَبَيَّنُوا فَأُولَئِكَ أَتُوبُ عَلَيْهِمْ وَأَنَا التَّوَّابُ الرَّحِيمُ )
(مگر كسانى كه توبه كردند و [خود را] اصلاح نمودند و [حقيقت را] آشكار كردند پس بر آنان خواهم بخشود و من توبه‏ پذير مهربانم.)

[ سوره بقره : 160]