محاسبه اندازه ی ما است. یا خودت را محاسبه می کنی یا محاسبه می شوی. بنابراین در روایات آمده است: پیش از آن که محاسبه شوید، خودتان را محاسبه کنید و پیش از آن که اعمال شما وزن شود، اعمالتان را وزن کنید. پس باید به هوش باشیم. باهوش کسی است که خودش را محاسبه کند و برای پس از مرگ کار کند و ناتوان کسی است که از نفس خود پیروی کند و آرزوهای بلند داشته باشد.

بنابراین باهوش همان عاقل است. عاقل امور خود را برنامه ریزی می کند. درآمد و هزینه ها و خانواده و کار و ارتباطش با خدا را تنظیم می نماید. خودتان را محاسبه کنید پیش از آن که محاسبه شوید. یا محاسبه کنید و بهتر هم همان است که پیش از محاسبه شدن، خود را محاسبه نمایید.

استاد بلال :

استاد فاضل گاهی می خواهم کاری را انجام بدهم پیش از آغاز چگونه خودم را در این کار بسنجم؟

دکتر راتب :

پیش از آنکه کاری کنم، آیا این کار متناسب با سنت است؟ متناسب با برنامه ی الهی است؟ خداوند می فرماید:

﴿ ﴿ وَأَنْ أَعْمَلَ صَالِحاً تَرْضَاهُ ﴾

 (و اینکه کار نیکی کنم که او را خشنود کند) ﴾

[ [نمل: 19 ] ]

مفسران این آیه گفته اند معنای ترضاه چیست؟ عمل نیکی که خداوند آن را بپسندد و خالص و درست باشد. خالص برای رضای خدا و درست براساس سنت. این کار همان کاری است که خداوند آن را می پسندد و می پذیرد. خالص برای رضای خدا و درست براساس سنت.