خطبه ی نخست:
سپاس خدای را. او را سپاس می‌گوییم، از او یاری می‌جوییم، از او طلب هدایت می‌کنیم و از شر نفس و اعمال بدمان به او پناه می‌آوریم. هر کس را که خدا هدایت کند کسی نمی‌تواند گمراه کند و هر کس را که خدا گمراه کند هرگز برایش حامی و هدایت کننده ای نخواهی یافت. و گواهی می‌دهم که معبودی جز الله نیست، یگانه است و شریک ندارد. به نشانه ی اقرار به خداوندی اش و تحقیر کسانی که او را انکار کرده و به او کفر ورزیده اند. و گواهی می‌دهم که سرورمان محمد صلی الله علیه وآله وسلم رسول امانت را ادا نموده و رسالت را ابلاغ نموده و امت را پند داده و سختی ها را بر طرف نموده و در راه خدا به خوبی جهاد کرده است. بار خدایا ما را از تاریکی های نادانی و گمان به نور معرفت و دانش و از لجنزار شهوات به جنت برین خود بیرون ببر.

خویشتن داری مهمترین حکمت روزه :

برادران بزرگوار، ما در آستانه ی دومین عبادت بزرگ در اسلام یعنی روزه هستیم. اما امام شافعی می گوید: عبادات در جهت منافع خلق است. چه نفعی از روزه ی این ماه به ما می رسد؟ زیرا خداوند زمانی که می فرماید:

﴿ خُذُوا مَا آتَيْنَاكُمْ بِقُوَّةٍ وَاذْكُرُوا مَا فِيهِ ﴾
([و گفتيم] آنچه را كه به شما داده‏ ايم به جد و جهد بگيريد و آنچه را در آن است به ياد داشته باشيد)

[بقره: 63 ]

گویی خداوند ما را بر می انگیزد تا حکمت روزه را دریابیم تا خویشتن دار باشیم. آیا ما در راه راست حرکت می کنیم؟ آیا روزه ای را که خداوند خواسته می گیریم؟ گاهی با گذر روزها روزه یکی از عادت های ما می شود و رنگ و بوی دینی اش را از دست می دهد. شب نشینی های مختلط تا سحر و غذاهای لذیذ و سخنان نامناسب و غیبت و سخن چینی و از جمله عادات ما این است که دید وبازدیدها و شب نشینی ها و ومهمانی های ما همه در رمضان صورت می گیرد. گویی این ماه فقط ماه خوردن و آشامیدن است و بنابراین زمانی که از اصل دین و حقیقت دین دور می شویم عبادات ما صوری و بی مایه می شود.

حکمت روزه پرهیز از شبهات با کمک یقینیات و پرهیز از شرک با کمک توحید:

به نظر شما پرسش بزرگ این نیست که وقتی خداوند مرا امر به روزه ی این ماه نمود قصد او چیست؟ حکمت مطلوب از روزه ی این ماه چیست؟ قرآن کریم می فرماید:

﴿ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴾
(اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد روزه بر شما مقرر شده است همان گونه كه بر كسانى كه پيش از شما [بودند] مقرر شده بود باشد كه پرهيزگارى كنيد)

[بقره : 183]

شهوت ها و شبهه ها وجود دارد. افکاری بی انتها و گمراه وجود دارد. فکر الحادی، مادی گرا، منفعت گرا، و منطقی، اکنون ایده ها در جهان بسیار فراوان است! و اکثرا دور از روش و برنامه ی الهی است. حکمت از روزه پرهیز از شبهات با استفاده از یقینیات و پرهیز از شرک با توحید است. اینکه با اطاعت از نافرمانی و از سوء ظن به خدا با شناخت او دوری کنید.

﴿ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴾
(باشد كه پرهيزگارى كنيد)

انسان از چه چیزی پرهیز می کند؟ از چیزی که ترسناک، خطرناک و نابودگر باشد.

﴿ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴾
(اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد روزه بر شما مقرر شده است همان گونه كه بر كسانى كه پيش از شما [بودند] مقرر شده بود باشد كه پرهيزگارى كنيد)

[بقره : 183]

تصور هر کس درست باشد حرکت او نیز درست است :

ای برادران، با بررسی دقیق شما پیش از حرکت به چه نیاز دارید؟ چرا به خانه ی دوست خود رفتید تا او را ببینید؟ این کار، از یک فکر و از یک تصور نشأت گرفته است. اگر تصور درست باشد حرکت درست است. اگر تصور نادرست باشد حرکت درست نخواهد بود. انسان موجودی متحرک است چه چیزی او را به حرکت در می آورد؟ نیاز او به غذا و نوشیدنی، این یک نیاز اساسی است، تا به عنوان یک شخص زنده بماند. چه چیزی او را به حرکت در می آورد؟ نیاز او به دیگری، به ازدواج تا نسل انسان باقی بماند. اگر این شهوتی که خداوند در مردان و زنان گذاشته نبود نوع بشر منقرض می شد.
تمایل به برتری اگر می خواهید آن را برتری در روی زمین بنامید برای جاودان ماندن نام است. اگر این خواسته نبود هیچ قهرمانی در روی زمین نبود. شما نیاز به خوردن دارید تا باقی بمانید و نیاز به ازدواج دارید تا نوع خود را جاودان نمایید و نیاز به برتری دارید تا نام شما باقی بماند.
ای برادران، این نیازها را می توان بر اساس روش الهی کامل پاسخ داد و آنگاه به سوی خداوند تقرب جست و این نیازها را نیز می توان به بدترین حالت مخالف با روش الهی پاسخ گفت. تمام داستان همین است. شما نیازهای شرعی دارید، آن را بشناسید و شاید بتوانید طبق روش الهی آن را پاسخ دهید که در این صورت مومن هستید و متقی و روزه دار، و در دنیا سالم و آرام و آسوده و ایمن و توفیق یافته اید و خداوند از شما حمایت می کند. اگر بر اساس شهوت خود طبق روش الهی به زنی علاقمند شدید با او ازدواج کنید و اگر به مالی دل بستید از راه مشروع آن را بدست آورید و برای این که مشهور شوید کارهای نیک بسیار انجام دهید.

انسان باید با اطاعت از نافرمانی پرهیز کند:

ای برادران، ای کسانی که ایمان آورده اید:

﴿ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴾
(اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد روزه بر شما مقرر شده است همان گونه كه بر كسانى كه پيش از شما [بودند] مقرر شده بود باشد كه پرهيزگارى كنيد)

[بقره : 183]

شاید با استفاده از یقینیات از شبهه ها و با خشنود سازی خداوند از عذاب او و با اطاعتش از نافرمانی او پرهیز کنید. شاید با خوش گمانی به الله از بدگمانی به او دور شوید. بهای خوش گمانی به خدا، بهشت است. گویی خداوند متعال اراده کرده است نمازهای پنجگانه شارژهای روزانه باشد. من مبالغه نمی کنم خودتان را شبیه این موبایل بدانید که نیاز به شارژ دارد. اگر شارژ نشود صفحه ی آن خاموش می شود و کار نمی کند. باید شارژ شود. شما شارژ روزانه دارید. نمازهای پنگانه، شارژ هفتگی دارید. شارژ نماز تا نماز بعدی با شما می ماند. اما شارژ خطبه ی جمعه تا روز پنج شنبه با شما است. یک پژوهش مستند، نص، آیه، حدیث، مثال، داستان و مجموعه افکاری هستند که در مقابل شما مطرح است. این اطمینان شما را افزایش می دهد. گرایش شما را افزایش می دهد. ترس شما را می افزاید. اطاعت شما را از خداوند بیشتر می کند. این شارژ هفتگی است. ما شارژ سالیانه داریم که سی روزه و در رمضان است. نمازها شارژ است و خطبه ی جمعه شارژ است و رمضان نیز شارژ طولانی مدت است. سی روز است. اما شارژ حج، شارژ عمر است. مانند روزی که از مادر زاده از گناهش توبه کرده است.

کسی که رمضان را از روی ایمان روزه بگیرد گناهان گذشته اش بخشیده می شود :

به هر حال به شما مژده می دهم. انسانی را تصور کنید که سی وهفت میلیون قرض دارد و خانه اش مصادره شده و باید اقامت جبری و محاکمه و زندان را تحمل کند یعنی یک مصیبت سخت. یکی به او می گوید: اگر این کار را سی روز انجام دهی از تمام این بدهی ها معاف می شوی، نظرت چیست؟ آیا از نظر مادی یک ثانیه هم درنگ می کند؟ سی وهفت میلیون، مصادره، اقامت جبری، محاکمه و زندان، سیدنا سعد ابی وقاص سخنی دارد که هر چه تکرار کنم بازهم از آن سیر نمی شوم، می گوید: «در میان سه گروه من مرد هستم» مردان در قرآن و سنت به معنای مذکر بودن نیست بلکه به معنای قهرمان بودن است، خداوند متعال می فرماید:

﴿ رِجَالٌ لَا تُلْهِيهِمْ تِجَارَةٌ وَلَا بَيْعٌ عَنْ ذِكْرِ اللَّه ﴾
(مردانى كه نه تجارت و نه داد و ستدى آنان را از ياد خدا به خود مشغول نمى دارد)

[نور: 37]

« در میان سه گروه من مرد هستم و در غیر آن من یکی از مردم هستم. یکی از این سه تن: هر حدیثی از رسول الله صلی الله علیه وآله وسلم شنیدم یقین داشتم که حقی است از جانب الله متعال»
وپیامبر صلی الله علیه وآله وسلم می فرماید:

(( من صام رمضان إيماناً واحتساباً غفر له ما تقدم من ذنبه ))
(کسی که رمضان را از روی ایمان روزه بگیرد گناهان پیشین او آمرزیده می شود)

[ متفق عليه از ابوهريره]

اگر مانند کوه گناه داشته باشید و اگر این ماه را روزه بگیرید آن طور که خداوند خواسته است به شکل اطاعت و نه عادت، روزه عبادت است نه عادت و تقوی است نه نافرمانی و روی آوردن است نه روی گرداندن:

(( من صام رمضان إيماناً واحتساباً غفر له ما تقدم من ذنبه ))
(کسی که رمضان را از روی ایمان روزه بگیرد گناهان پیشین او آمرزیده می شود)

[ متفق عليه از ابوهريره]

﴿ وَمَا يَنطِقُ عَنِ الْهَوَى * إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَى ﴾
(و از سر هوس سخن نمى‏ گويد * اين سخن بجز وحيى كه وحى مى ‏شود نيست)

[نجم: 3-4 ]

حدیثی دیگر:

(( من قام رمضان ـ صلى التراويح ـ إيماناً واحتساباً غفر له ما تقدم من ذنبه))
((کسی که در رمضان از روی ایمان نماز شب-تراویح- به پا دارد گناهان پیشین او آمرزیده می شود))

[ متفق عليه از ابوهريره]

زیرا برخی از علما می گویند: بالاترین درجه ی تلاوت قرآن کریم این است که در مسجد در حالت نماز آن را بخوانید. یعنی بالاترین درجه ی خواندن قرآن ایستاده خواندن و در مسجد و در نماز خواندن آن است. این نماز تراویح است. بنابراین این ماه ماه قرآن کریم است. این ماه، ماه آمرزش است. این ماه ماه توبه است. این ماه ماه آشتی با خدا است. این ماه ماه روی آوردن به خدا است. ماه نماز شب است. این ماه ماه نماز صبح است.

(( من صام رمضان إيماناً واحتساباً غفر له ما تقدم من ذنبه ))
(کسی که رمضان را از روی ایمان روزه بگیرد گناهان پیشین او آمرزیده می شود)

[ متفق عليه از ابوهريره]

کسی که خداوند را یاد کند واجب بندگی را ادا کرده و خدا به او امنیت و آرامش می بخشد:

برادران چنان که امام شافعی می گوید: «عبادات متناسب با منافع خلق است»:

﴿ وَأَقِمِ الصَّلَاةَ إِنَّ الصَّلَاةَ تَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاء وَالْمُنكَرِ وَلَذِكْرُ اللَّهِ أَكْبَرُ وَاللَّهُ ﴾
(نماز را برپا دار كه نماز از كار زشت و ناپسند باز مى دارد و قطعا ياد خدا بالاتر است و خدا)

[عنكبوت: 45 ]

از ظریف ترین سخنان ابن عباس جایی است که گفته است: «ای نماز گزار یاد خداوند برای تو بزرگتر از یاد تو برای او است و اگر او را یاد کردی وظیفه ی بندگی ات را ادا کرده ای و اگر او تو را یاد کند به تو آرامش می دهد».

﴿ فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ ﴾
(پس مرا ياد كنيد [تا] شما را ياد كنم)

[بقره: 152]

پس ای نماز گزار، یاد خداوند برای تو بزرگتر از یاد تو برای او است و اگر او را یاد کردی وظیفه ی بندگی ات را ادا کرده ای و اگر او تو را یاد کند به تو آرامش می دهد:

﴿ فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالْأَمْنِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ * الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولَئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُمْ مُهْتَدُونَ ﴾
(پس اگر میدانید كدام يك از [ما] دو دسته به ايمنى سزاوارتر است * كسانى كه ايمان آورده و ايمان خود را به شرك نيالوده‏ اند آنان راست ايمنى و ايشان راه‏يافتگانند)

[انعام: 81-82 ]

نگفته آنان آرامش دارند، آرامش هم برای آنان و هم برای دیگران است اما وقتی شبه جمله را مقدم کنیم، عبارت دارای قصر می شود، آرامش تنها از آنان است یعنی تنها مومن از آرامش برخوردار است:

﴿ أُولَئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُمْ مُهْتَدُونَ ﴾
(آنان راست ايمنى و ايشان راه‏يافتگانند)

اگر او را یاد کنید شما را یاد می کند و اگر شما را یاد کند به شما آرامش می دهد. اگر شما را یاد کند به شما خشنودی عطا می کند و نعمت توفیق و هدایت و حفظ در پناه خود می بخشد و اگر شما را یاد کند نعمت رستگاری به شما می بخشد:

(( استقيموا ولن تحصوا ))
((درست باشید و پایداری کنید تا بهره‌های بسیار ببرید))

[ ابن ماجه از ثوبان]

نماز یعنی یاد خداوند برای شما از یاد شما برای او بزرگتر است.

انسان باید با اطاعت از خداوند از خشم او و با خشنودی اش از عذابش در امان باشد :

روزه:

﴿ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴾
(اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد روزه بر شما مقرر شده است همان گونه كه بر كسانى كه پيش از شما [بودند] مقرر شده بود باشد كه پرهيزگارى كنيد)

[بقره : 183]

شاید با یقینیات از شبهه ها و با اطاعت از خشم خدا و با خشنودی اش از عذاب او و با تقرب از دوری اش در امان مانید. اگر مفعول را حذف کنیم فعل مطلق می شود. از چه چیزی پرهیز می کنید؟ از هر نوع بدی، از هر نوع گناه و از دوری از خدا و از هر مصیبتی پرهیز می کنید:

﴿ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ ﴾
(اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد روزه بر شما مقرر شده است همان گونه كه بر كسانى كه پيش از شما [بودند] مقرر شده بود باشد كه پرهيزگارى كنيد)

[بقره : 183]

این روزه است.

زکات نفس انسان را پاک و از بخل و خساست تمیز می کند:

زکات:

﴿ خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِمْ بِهَا ﴾
(از اموال آنان صدقه‏ اى بگير تا به وسيله آن پاك و پاكيزه‏ شان سازى)

[توبه: 103 ]

خداوندی به شما می گوید: این زکات تو را پاک و تمیز می کند، چه چیزی را پاک می کند؟ ثروتمند را از خساست پاک می کند. چگونه است وقتی بیماری سرطان داریم. بیماری کشنده و نابود کننده ای داریم. به خدا مبالغه نمی کنم، خساست بیماری نابود کننده ای است که انسان را دچار می کند و او را احمق می کند. فقیرانه زندگی می کند تا ثروتمند بمیرد. از جوانی که پدرش اموال فراوانی برایش به جا گذاشته بود ولی او را تربیت نکرده بود و خدا را برایش معرفی نکرده بود، چند روز پس از مرگ پدرش از او پرسیدند: به کجا می روی؟ من مجبورم یک سخن را دقیق تکرار کنم. گفت: می روم به یاد روح پدرم مست کنم. او را تربیت نکرده و خداوند را به او نشان نداده بود. اموالی را برایش گذاشته است. علمی به او نیاموخته است. پسرم! علم بهتر از ما است. زیرا علم تو را حفظ می کند و تو مال را حفظ می کنی و مال با خرج کردن کم می شود و علم با انفاق کردن پاک می شود. پسرم! مال اندوزان در زندگی شان مرده اند و دانشمندان تا روزگار است جاودان اند، جسم آنان رفته است اما نام هایشان در دل ها جاودان است.
برادری که باری به دیدن او رفته بودم و بیش از صد سال داشت و همه عمرش را در راه آموزش قرآن گذرانده بود به من گفت: من سی وهشت نوه دارم. اکثر آنان حافظان قرآن هستند. مومن خودش و خانواده اش و فرزندان و دختران و دامادها و عروس ها و نوه هایش مبارک اند. شوهر و زن پیر شدند. پسرانش با همسرانشان و دخترانش با شوهرانشان و سی وهشت نوه که اکثر آنان حافظان قرآن اند باقی مانده اند.
ای برادران گرامی:

﴿ خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِمْ بِهَا ﴾
( از اموال آنان صدقه‏ اى بگير تا به وسيله آن پاك و پاكيزه‏ شان سازى)

[توبه: 103 ]

ثروتمند را از خساست و فقیر را از کینه و مال را از ناحقی پاک می کند،

﴿ وَتُزَكِّيهِمْ ﴾
(تا به وسيله آن پاكيزه‏ شان سازى)

نفس ثروتمند را رشد می دهد. شادمانی را در دل کسانی که آنان را کمک نموده اند، می بیند. آنان را آرامش می دهد. دل آنان را شاد می کند. نفس فقیر را پاک می کند. می بیند جامعه به او اهمیت می دهد. مال را از ناحقی در اموال دیگران پاک می کند. نفس فقیر را رشد می دهد. نفس ثروتمند را والا می سازد. این زکات است:

﴿ خُذْ مِنْ أَمْوَالِهِمْ صَدَقَةً تُطَهِّرُهُمْ وَتُزَكِّيهِمْ بِهَا وَصَلِّ عَلَيْهِمْ إِنَّ صَلَاتَكَ سَكَنٌ لَهُمْ ﴾
(از اموال آنان صدقه‏ اى بگير تا به وسيله آن پاك و پاكيزه‏ شان سازى و برايشان دعا كن زيرا دعاى تو براى آنان آرامشى است)

[توبه: 103 ]

حج به خاطر این است که انسان بداند که خداوند می داند:

برادران، حج، آیه ی دقیقی وجود دارد که در سیاق حج وارد شده است خداوند متعال می فرماید:

﴿ لِتَعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَعْلَمُ ﴾
(تا بدانيد كه خدا مى‏ داند)

[مائده: 97]

وقتی شما می دانید که خداوند تمام مشکلاتی که بر شما وارد شده را می داند و اگر یقینا بدانید که خداوند می داند امکان ندارد از او نافرمانی کنید. اگر بدانید که خداوند می داند نمی توانید از او دوری کنید. اگر بدانید که خداوند می داند نمی توانید به مخلوقاتش بدی کنید و اگر بدانید که خداوند می داند نمی توانید یک درهم حرام بخورید. اگر بدانید که خداوند می داند امکان ندارد از او نافرمانی کنید. حج بخاطر این است که بدانید که خداوند می داند. و زکات به خاطر این است که پاک شوید و رشد کنید و فقیر و ثروتمند را پاک می کند و فقیر و ثروتمند را والایی می بخشد و نماز ذکر خداوند بزرگ است و یاد شما برای خدا و یاد خداوند برای شما است:

﴿فَاذْكُرُونِي أَذْكُرْكُمْ ﴾
(پس مرا ياد كنيد [تا] شما را ياد كنم)

[بقره: 152]

اگر او شما را یاد کند به شما آرامش، خشنودی، خوشبختی، همسر نیک و فرزندان نیک و شهرت خوب و آرامش می دهد. خداوند می فرماید:

﴿ سَيَهْدِيهِمْ وَيُصْلِحُ بَالَهُمْ ﴾
(به زودى آنان را راه مى ‏نمايد و حالشان را نيكو مى‏ گرداند)

[محمد: 5]

به شما بی شمار نعمت می دهد. بنابراین این حدیث را حفظ کنید و در سردر خانه تان قرار دهید:

(( استقيموا ولن تحصوا ))
((درست باشید و پایداری کنید تا بهره‌های بسیار ببرید))

[ ابن ماجه از ثوبان]

یعنی نعمت های حاصل از پایبندی را نمی توانید بشمارید.

روزه عبادت اخلاص:

برادران گرامی، روزه عبادت اخلاص است. گاهی انسان در اخلاص خود شک می کند. اما اگر روزه داشته باشد و روزه در چنین روزهای گرمی که درجه حرارت به چهل و چهار یا چهل و پنج درجه می رسد و ساعت دوازده از تشنگی در حد مرگ قرار می گیرد و وارد خانه اش می شود و یخچال و آب سرد آماده است و کسی او را نمی بیند. چه چیزی او را از ریختن قطره ای آب در دهانش باز می دارد؟ ایمانش به خدا، گویی وقتی روزه می گیرید، خداوند به شما می گوید: شما مرا دوست دارید. شما به من ایمان دارید و به علم و وجود من ایمان دارید. چه چیزی شما را منع می کند؟
یخچال در اختیار شما است وآب سرد در مقابل شما و شما تنها در خانه اید و تمام پنجره ها بسته است. یک لیوان آب بنوشید. نمی توانید.
بنابراین گفته اند: روزه عبادت اخلاص است. این معنا برایتان آشنا است؛ پدر پسرش را دستور داد تا دندان هایش را تمیز کند. روشن است که این به نفع پسر است. دستور داده تکالیف خود را بنویسد. روشن است که این دستور به نفع فرزند است. شاید صدها پند واندرز به فرزندش دهد، روشن است که همه به نفع او می باشد. اما اگر فرزند بسیار گرسنه باشد و غذا روی میز گذاشته شده و بسیار لذیذ باشد و پدر به فرزندش بگوید: نخور، این روشن نیست. پدرش خورد و غذا حلال است ولی او گرسنه است. نخور. می گوید: چشم. این پسر چه می کند؟ این پسر اعتماد کامل به پدر خود دارد. خداوند شما را از زنا، شراب، دزدی و دروغ نهی کرده است. اما به شما گفته است: نخور، آب ننوش، دوازده ساعت بدون آب، یک لقمه هم نخور، چشم اطاعت می شود. بنابراین گفته اند: روزه عبادت اخلاص است. شما دلیل قطعی دارید که به خدا ایمان دارید. و از او می ترسید و یقینا می دانید که او شما را می بیند و حتی اگر در خانه تنها باشید. روزه عبادت اخلاص است. او شما را از حلال منع کرده است. اما مشکل بزرگی وجود دارد. اگر خداوند شما را از حلال ها در رمضان منع نموده است پس باید از باب اولی ترک حرام کنید. شما را از خوردن و نوشیدن منع کرده است پس عقلانی است که خوراک و نوشیدنی را به خاطر پروردگارتان رها کنید و دروغ بگویید؟ و غیبت کنید؟ و خیانت کنید؟ محال است. حالت سختی به شما داده است. یک حلال ، طبیعی است که جهان همه می خورند و می نوشند. شما به عنوان مسلمان در روزهای تابستان نباید بخورید و بیاشامید. اگر دستور خداوند را در ممنوعیت حلال ها اطاعت کردید آیا عقلانی است که در حرام ها و گناهان از او پیروی نکنید؟ محال است. هزاران بار محال است. بنابراین روزه اراده ی اطاعت از خداوند را قوی می کند. حلال ها را رها کرده اید پس باید قبل از آن حرام ها را ترک کنید و این مفهوم سخن پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم است که در حدیث صحیح می فرماید:

(( كل عمل ابن آدم له، إلا الصيام فإنه لي وأنا أجزي به ))
((هر عملی از اعمال انسان برای خود او و به نفع اوست، جز روزه که آن برای من است و من پاداش ان را می دهم))

[ متفق عليه ازابوهريره ]

نماز برای او و حج و راستی و امانت داری و اطاعت و پایداری برای او است:

(( كل عمل ابن آدم له، إلا الصيام فإنه لي وأنا أجزي به ))
((هر عملی از اعمال انسان برای خود او و به نفع اوست، جز روزه که آن برای من است و من پاداش ان را می دهم))

[ متفق عليه ازابوهريره ]

این روزه اطاعت از اراده ی الهی است.
بنابراین برادران، هر چه حکمت اطاعت روشن شود شما بیشتر به آن روی می آورید. شما پاداش دارید. اما وقتی حکمت اطاعت را نمی دانید و به آن روی می آورید پاداش آن چند برابر است. هر چه حکمت اطاعت بیشتر روشن شود پاداش کمتر می شود. اما هر چه کمتر حکمت روشن شود یعنی غذا حلال است و من انسانم باید بخورم. نخور و ننوش. ولی شما نمی توانید یک بیگانه را به روزه قانع کنید. به شما می گوید: توان روزه ندارم. چرا نخورم؟ مسلمان دلیل زیبایی دارد او پیرو دستورات الله است.

(( كل عمل ابن آدم له، إلا الصيام فإنه لي وأنا أجزي به ))
((هر عملی از اعمال انسان برای خود او و به نفع اوست، جز روزه که آن برای من است و من پاداش ان را می دهم))

[ متفق عليه ازابوهريره ]

چشم پوشی باید در تمام سال باشد اما در رمضان برجسته تر می شود:

برادران بزرگوار از بدیهیاتی که باید در طول سال باشد ولی در رمضان بیشتر برجسته می شود چشم پوشی است، خداوند متعال می فرماید:

﴿ قُلْ لِلْمُؤْمِنِينَ يَغُضُّوا مِنْ أَبْصَارِهِمْ ﴾
(به مردان با ايمان بگو ديده فرو نهند و پاكدامنى ورزند)

[ نور: 30 ]

شما در خانه نشسته اید خانه تاریک است. در مقابل شما ساختمانی دیگر است. بالکن دارد. همسایه با لباس نا مناسب بیرون می آید. اگر کاملا به زیبایی های او نگاه کنید آیا کسی در روی زمین وجود دارد که این تخلف را ثبت کند؟ محال است. خداوند متعال می فرماید:

﴿ يَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَمَا تُخْفِي الصُّدُورُ ﴾
([خدا] نگاههاى دزدانه و آنچه را كه دلها نهان مى دارند مى‏ داند)

[غافر: 19 ]

خداوند تنها نگاه هاى دزدانه و آنچه را كه دلها نهان مى دارند، مى‏ داند.
برادران، چکیده ی سخن این که رمضان یک دوره ی فشرده است که می تواند به نجات از آتش منتهی شود و حتی با بخشش تمام گناهان و نافرمانی ها و حتی خشنودی خداوند پایان یابد به شرط این که روزه باشد و عادت نباشد.

رمضان یک مشارکت درونی میان فقرا و ثروتمندان است :

یک نکته ی دیگر، ثروت هرگز احساس گرسنگی نمی کند. روزه را رها کنید غذا وجود دارد. نوشیدنی فراهم است. همه چیز درجه یک است. اما در رمضان درد گرسنگی احساس می شود. او اکنون روزه دار است و با اختیار خود گرسنگی را احساس می کند. اما کسی که بی اختیار احساس گرسنگی می کند، فقیر است.یعنی در رمضان مشارکت درونی میان فقرا و ثروتمندان احساس می شود. اکنون روزه دار است اما در روزهای عید هرگز مشکلی ندارد.
انواع مختلف غذا ونوشیدنی و آب میوه و میوه ها وجود دارد اما فقیر غیر از رمضان گرسنه است. گویی خداوند خواسته حالت فقیر را در زمان گرسنگی اش، تجربه کنیم . خداوند خواسته به شمای ثروتمند بگوید که با تفکر فقیرانه زندگی کنید. می خواهد که حالت فقر را تجربه کنید. تفاوت بسیار میان کسی که به او می گویید: فلانی صد تازیانه خورد و میان کسی که خودش آن تازیانه را دریافت می کند، تفاوت بسیار است. فکر آسان است اما تجربه ی آن دشوار است. گویی خداوند در این ماه می خواهد ثروتمند دردهای فقیر را بکشد و از همه مهمتر درد گرسنگی او را تجربه نماید.

وجوب زکات فطر بر کسی که روزی روزانه اش را داراست :

یک نکته ی دیگر:زکات بر ثروتمندان است اما خداوند در رمضان زکات فطر را بر چه کسی واجب کرده است؟ بر هر کسی که روزی روزانه اش را دارا باشد. کسی که بتواند یک وعده غذا بخورد. باید زکات فطر بدهد. خداوند خواسته است به فقیر نیز طعم انفاق را بچشاند. هم چنین خواسته ثروتمند حالت گرسنگی را تحمل کند. و از فقیر خواسته در سال یک بار طعم انفاق را بچشد. شما باید زکات فطر را بدهید و بدون پرداخت زکات فطر روزه به سوی خداوند بالا نمی رود. و هر انسانی که یک وعده ی غذایی دارد باید زکات بدهد. خداوند با زکات فطر خواسته طعم انفاق را بچشاند.
برادران گرامی بار دیگر می گویم:

(( من صام رمضان إيمانا واحتسابا غفر له ما تقدم من ذنبه ))
(کسی که رمضان را از روی ایمان روزه بگیرد گناهان پیشین او آمرزیده می شود)

[ متفق عليه از ابوهريره]

(( من قام رمضان ـ صلى التراويح ـ إيماناً واحتساباً، غفر له ما تقدم من ذنبه))
((کسی که در رمضان از روی ایمان نماز شب –تراویح-به پا دارد گناهان پیشین او آمرزیده می شود))

[ متفق عليه از ابوهريره]

این سخنم را تکرار می کنم. از خداوند بزرگ طلب آمرزش می کنم و از شما می خواهم از او طلب آمرزش کنید تا شما را بیامرزد. ای رستگاری آمرزش خواهان از تو طلب آمرزش می کنم.

* * *

خطبه ی دوم :
سپاس خداوند جهانیان را. گواهی می دهم که تنها معبود او است. دوست نیکان است و گواهی می دهم که سیدنا محمد بنده و فرستاده اش می باشد. اخلاق والایی دارد. خداوندا درود و سلام بر سیدنا محمد و آل و اصحاب او بفرست.

کسی که رمضان را درک کند و بخشیده نشود زیان کار است:

برادران گرامی، پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم بر منبر خود بالا رفت و پایش را در پله ی اول گذاشت و فرمود: آمین، در پله ی دوم نیز فرمود: آمین، پله ی سوم را بالا رفت و فرمود: آمین، اصحاب چیزی نفهمیدند. وقتی نماز تمام شد و خطبه به پایان رسید گفتند: ای رسول خدا به چه آمین گفتی؟ فرمود: جبرئیل نزد من آمد و گفت: این مهمترین سخن خطبه است-«کسی که رمضان را درک کند اما بخشیده نشود زیان دیده است، پس چه زمانی بخشیده خواهد شد؟».
ماه توبه ، ماه روزه، ماه تراویح، ماه نماز صبح در مسجد، کسی که رمضان را درک کند و آمرزیده نشود زیان کار است پس چه زمانی بخشیده خواهد شد؟ این ماه ماه توبه است. ماه تقرب، محبت، نماز، قرآن، عبادت است. به خدا مانعی برای رها کردن عادت هایی که مردم در شب نشینی ها و مهمانی ها در ماه های رمضان به آن عادت دارند، وجود ندارد. آن را به بعد از رمضان موکول کنید. این دید و بازدیدها را به بعد از رمضان محوّل دهید. این ماه را ماه عبادت قرار دهید. مغرب نماز بخوانید. غذای متعادلی بخورید. برای تراویح آماده شوید. تلاش کنید در تراویح با خدا باشید. امیدوارم –سخنم دقیق است- بیشتر مردم وقتی رمضان می آید خداوند را عبادت کنند و پایبند باشند. پس از پایان آن به عادت های خود بپردازند. رمضان دوم آمد بالا و پایین رفت اما از آن هیچ استفاده ای نبرد.
تصور کنید رمضان یک پله است که به دستاوردهایی می رسد. در طول سال ادامه می یابد. رمضان دوم می آید و یک پله بالا می رود و ادامه می یابد. پایین آمدنی در کار نیست. صعود و صعود وجود دارد. خداوند از رمضان چنین خواسته است. هر ماهی که کار می کنید یک پرش نوعی است که در طول سال ادامه می یابد. نماز صبح را سی روز در مسجد جامع خواندید پس از رمضان نماز را در مسجد ادامه دهید. عشاء را پس از رمضان در مسجد می خوانید پس از پایان رمضان نماز را در مسجد ادامه دهید زیرا:

(( من صلى الفجر في جماعة فهو في ذمة الله حتى يمسي، ومن صلى العشاء في جماعة فهو في ذمة الله حتى يصبح ))
((کسی که نماز صبح را با جماعت بخواند تا شب در پناه خدا است و کسی که عشاء را با جماعت بخواند تا صبح در پناه خداست))

[ أحمد]

(( مَنْ صَلَّى الصُّبْحَ فَهُوَ فِي ذِمَّةِ اللَّهِ عَزَّ وَجَلَّ ))
((کسی که نماز صبح را با جماعت بخواند تا شب در پناه خدا است))

[سنن ابن ماجة از سَمُرَةَ ابْنِ جُنْدَبٍ ]

(( مَنْ صَلَّى الْعِشَاءَ فِي جَمَاعَةٍ فَهُوَ كَمَنْ قَامَ نِصْفَ اللَّيْلُ ))
(( کسی که نماز عشاء را با جماعت بخواند مانند کسی است که نیمه ی شب نماز خوانده است))

[ مسلم از عُثْمَانَ بْنِ عَفَّانَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ]

اگر نماز صبح را با جماعت و نماز عشاء را با جماعت برگزار نمودید شما در آن روز و شب کاملا در پناه خدا هستید.

ارشادات صحیح رسول الله از اجتهاد خودش نیست بلکه وحی است :

یک نکته ی دیگر:پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم پیش از افطار سه خرما می خورد و نماز مغرب را می خواند و سپس غذا می خورد. مساله ی غیرقابل باور این است که قند خرما به طور کلی سریع ترین نوع قند است. تنها در ده دقیقه از دهان به خون می رسد. وقتی سه خرما خوردید قند آن به مرکز سیری ذهن می رسد و پس از خوردن سه خرما و گذشت ده دقیقه وقت نماز مغرب احساس می کنید سیر هستید بنابراین با اعتدال مصرف می کنید. انسان چه زمانی سیر می شود؟ با یکی از این دو حالت؛ مورد اول که مناسب نیست؛ معده را پر می کنید و سیر می شوید و سپس مرکز سیری ذهن پیام را دریافت می کند. پس وقتی سه خرما بخورید و قند آن به مرکز سیری ذهن برسد آنگاه مانند یک وعده ناهار با اعتدال به غذا می پردازید. من به کشورهای زیادی سفر کرده ام. در بریتانیا میوه را قبل از غذا می خورند و در برزیل پیش از غذا میوه می خورند. طبیعی است. اصل این است که میوه را قبل از غذا بخورید. دلیل:

﴿ وَفَاكِهَةٍ مِمَّا يَتَخَيَّرُونَ * وَلَحْمِ طَيْرٍ مِمَّا يَشْتَهُونَ ﴾
(و ميوه از هر چه اختيار كنند * و از گوشت پرنده هر چه بخواهند)

[واقعة: 20-21]

تجربه کنید تا این عادت همیشگی شود. شما پس از غذا، سیب می خورید. آن را پیش از غذا بخورید. و منتظر باشید تا با اعتدال غذا بخورید. بسیار زیبا است. گرسنگی شدیدی احساس نمی شود.زیرا مرکز سیری قند میوه ها را احساس کرده است. قند میوها سریع ترین نوع قند از نظر رسیدن به خون است. ده دقیقه از دهان تا خون فاصله دارد. اگر در خون قند باشد این قند به مرکز سیری می رسد و آگاه می شود. چه کسی این را به پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم آموخته است؟

﴿ وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَى * إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَى ﴾
(و از سر هوس سخن نمى‏ گويد * اين سخن بجز وحيى كه وحى مى ‏شود نيست)

[نجم: 3-4]

بنابراین ارشادات صحیح پیامبر صلی الله علیه وآله وسلم از اجتهاد خودش نیست و از داده های زمان و محیط و اختراعات خودش نیز نمی باشد، بلکه:

﴿ وَمَا يَنْطِقُ عَنِ الْهَوَى * إِنْ هُوَ إِلَّا وَحْيٌ يُوحَى ﴾
(و از سر هوس سخن نمى‏ گويد * اين سخن بجز وحيى كه وحى مى ‏شود نيست)

[نجم: 3-4]

خودتان را عادت دهید در طول سال پیش از غذا یک تکه میوه بخورید تا غذا را به اندازه بخورید. پیش از آن که سیر شوید، سیر خواهید شد.

دعا :

و ما را در زمره كسانى كه هدايت فرموده‏اى هدايت فرما و از آنان كه عافيت بخشيده‏اى قرار ده و ما را مورد مهر قرار ده در ميان آنان كه بايشان مهر ورزيدى و بآنچه را كه بر ما ارزانى داشته‏اى بركت عطا فرما، و ما را از شرّ حكمى كه مقرّر داشته‏اى حفظ كن، زيرا توئى كه فرمان به حق ميدهى و كسى را بر تو فرمانى نيست و همانا خوار نگردد آنكه تواش مورد مهر قرار داده و دوست خود گرفته‏اى، و عزيز و محترم نباشد آنكه او را دشمن داشته‏اى، والا و بزرگ و رفيعى اى پروردگار ما. و در آنچه فرمان دادی سپاس می گزاریم. از تو آمرزش می خواهیم و به درگاه تو توبه می کنیم. خداوندا ما را به کارهای نیک رهنمون باش که تنها تو ما را به کارهای نیک ره می نمایی. خداوندا ما را به اخلاق نیک مزین نما که تنها تو بهترین آن را می دانی و رهنمایی. دین ما را برای ما نیک بفرما که این دین عصمت ایمان ماست. و دنیای ما را نیک بگردان که ما را در آن زندگی است. و آخرتمان را نیک بدار که بازگشت ما به آن جاست. و از همه چیز در زندگی برای ما خیر قرار بده و مرگ را بر ما آسان کن ای سرور ما ای مولای ما ای پروردگار جهانیان. بار خدایا با حلال خود ما را از حرام بی نیاز کن و با طاعت خود ما را از نافرمانی حفظ بفرما و با فضل و کرم خویش ما را از غیر خود بی نیاز بفرما. بار خدایا با فضل ورحمت خود کلمه ی حق ودین را والایی ببخش و اسلام را پیروز گردان ومسلمانان را عزیز بفرما و آنان را در سراسر جهان یاری نما و در تمام روی زمین ای پروردگار جهانیان یاری گر ما باش. خداوندا قدرت خود را با عذاب بر دشمنانت به ما بنما ای بزرگوارترین بزرگواران.