مقدمه:

﴿ وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌ أُجِيبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ إِذَا دَعَانِ فَلْيَسْتَجِيبُوا لِي وَلْيُؤْمِنُوا بِي لَعَلَّهُمْ يَرْشُدُونَ 186  ﴾

﴿ هرگاه بندگانم سراغ مرا از تو گرفتند، بگو: من نزديكم دعاى دعاكننده را به هنگامى كه مرا مى‌خواند پاسخ مى‌دهم؛ بنا بر اين بايد دعوت مرا بپذيرند و به من ايمان بياورند؛ شايد ارشاد شوند. ﴾

[  بقره ]

((  يقول الله تعالى : أَنا عند ظَنِّ عبدي بي ، وأنا معه إذا ذكرني ، فإن ذكرني في نفسه ذكرتُه في نفسي ، وإِن ذكرني في مَلأ ذكرتُه في مَلأ خيرٍ منه ، وإن تَقَرَّبَ إِليَّ شِبْرا تَقَرَّبتُ إِليه ذِراعاً ، وإن تقرَّب إِليَّ ذِرَاعاً اقْتَرَبتُ إِليه باعاً ، وإِن أَتاني يمشي أتيتُه هَرْوَلَة  ))

(( خداوند متعال می فرماید: من نزد گمان بنده ام هستم و هرگاه مرا یاد کند با او هستم و اگر او مرا در دل یاد کند من نیز او را نزد خود یاد می کنم و اگر در جمعی مرا یاد کند من او را در جمعی بهتر از آن یاد می کنم و اگر یک وجب به من نزدیک شود من یک گز به او نزدیک می شوم و اگر یک گز به من نزدیک شود من یک متر به او نزدیک می شوم و اگر آهسته به سوی من آید من با شتاب به سوی او می روم. ))

[ بخاری، مسلم، ترمذی  ]

دعا اصل عبادت است:

﴿  يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَيْسِرِ قُلْ فِيهِمَا إِثْمٌ كَبِيرٌ وَمَنَافِعُ لِلنَّاسِ وَإِثْمُهُمَا أَكْبَرُ مِنْ نَفْعِهِمَا وَيَسْأَلُونَكَ مَاذَا يُنْفِقُونَ قُلِ الْعَفْوَ كَذَلِكَ يُبَيِّنُ اللَّهُ لَكُمُ الْآيَاتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُونَ   219  ﴾

﴿ از تو دربارۀ شراب و قمار مى‌پرسند. بگو: در اين دو گناهى بزرگ است و سودها براى مردم و گناهش از سودش بزرگتر است. و از تو مى‌پرسند: چه چيز را انفاق كنند؟ بگو: آنچه اضافى زندگى است، و بدين ترتيب خداوند آيات را برايتان بيان مى‌كند؛ شايد انديشه كنيد. ﴾

[   بقره ]

﴿   إِنَّ الْإِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوعاً 19  ﴾

﴿ به طور حتم انسان ،حريص آفريده شده است ﴾

[ معارج ]

((  لِيَسْألْ أَحَدكمْ رَبَّهُ حَاجَتَهُ كُلَّهَا ، حتى يسأَلَ شِسْعَ نَعلِهِ إذَا انْقَطَعَ  ))

(( هر یک از شما تمام خواسته هایش را باید از پروردگارش بخواهد حتی اگر بند کفشش پاره شده باشد آن را نیز از خدا بخواهد. ))

[ ترمذی ]

تمام ویژگی های منفی انسان به نفع او است :

﴿ وَاللَّهُ يُرِيدُ أَنْ يَتُوبَ عَلَيْكُمْ وَيُرِيدُ الَّذِينَ يَتَّبِعُونَ الشَّهَوَاتِ أَنْ تَمِيلُوا مَيْلاً عَظِيماً 27 يُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُخَفِّفَ عَنْكُمْ وَخُلِقَ الْإِنْسَانُ ضَعِيفاً 28  ﴾

﴿ و خدا مى‌خواهد كه شما را ببخشايد؛ ولى شهوت‌پرستان مى‌خواهند كه شما گرفتار لغزش شويد؛ آن هم لغزشى بزرگ* خداوند مى‌خواهد كار را بر شما آسان نمايد زيرا كه اين انسان ضعيف خلق شده است. ﴾

[ نساء ]

﴿   خُلِقَ الْإِنْسَانُ مِنْ عَجَلٍ سَأُرِيكُمْ آيَاتِي فَلَا تَسْتَعْجِلُونِ 37  ﴾

﴿ انسان از شتاب خلق شده و به زودى آيات خود را به شما نشان مى‌دهيم؛ بنا بر اين شتاب نكنيد ﴾

[   انبياء ]

(( يا سعد أطب مطعمك تكن مستجاب الدعوة ))

(( ای سعد لقمه ی حلال بخور تا دعاهایت اجابت شود ))

[ طبرانی  ]

ارتباط میان دعا و تقرب انسان به خدا :

﴿   بَدِيعُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَإِذَا قَضَى أَمْراً فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُ كُنْ فَيَكُونُ 117  ﴾

﴿ پديدآورندۀ آسمانها و زمين است، و هرگاه ارادۀ آفريدن چيزى را كند، همين‌كه گويد: موجود باش، موجود مى‌شود ﴾

[   بقره ]

هر کس به وجود خداوند ایمان داشته باشد مقرب او است :

ارتباط میان ناتوانی انسان و تقربش به خدا:

﴿  وَكَيْفَ أَخَافُ مَا أَشْرَكْتُمْ وَلَا تَخَافُونَ أَنَّكُمْ أَشْرَكْتُمْ بِاللَّهِ مَا لَمْ يُنَزِّلْ بِهِ عَلَيْكُمْ سُلْطَاناً فَأَيُّ الْفَرِيقَيْنِ أَحَقُّ بِالْأَمْنِ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ 81 الَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يَلْبِسُوا إِيمَانَهُمْ بِظُلْمٍ أُولَئِكَ لَهُمُ الْأَمْنُ وَهُمْ مُهْتَدُونَ 82  ﴾

﴿ من چگونه از آنچه براى خدا شريك قرار مى‌دهيد هراس داشته باشم، در صورتى كه شما از شرك ورزيدن براى خداوند هراسى نداريد با اينكه دليلى بر آن شريك نداريد؛ بنا بر اين اگر مى‌دانيد كدام يك از اين دو گروه به ايمن بودن سزاوارتر است. ﴾

[ انعام ]

امنیت و سلامتی :

﴿  إِيَّاكَ نَعْبُدُ وَإِيَّاكَ نَسْتَعِينُ 5 ﴾

﴿ تنها تو را می پرستیم و تنها از تو یاری می جوییم ﴾

[  فاتحه  ]

دین رفتار و احساسات را تقویت می کند :

اولین وظیفه ی انسان در این زندگی شناخت خدا است:

﴿  مَا يَفْعَلُ اللَّهُ بِعَذَابِكُمْ إِنْ شَكَرْتُمْ وَآمَنْتُمْ وَكَانَ اللَّهُ شَاكِراً عَلِيماً 147  ﴾

﴿ اگر شكر كنيد و مؤمن باشيد، خدا را با عذاب نمودن شما چه‌كار؟! خداوند شكر شما را مى‌پذيرد و آگاه است ﴾

[  نساء  ]

﴿   إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّكَ وَلِذَلِكَ خَلَقَهُمْ وَتَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ 119  ﴾

﴿ مگر آن را كه پروردگارت مشمول رحمت خويش قرار دهد و براى همين آنها را آفريد و كلام پروردگارت حتمى است كه جهنم را از جن و انسان پر خواهم كرد ﴾

[   هود ]

مستلزمات تقرب به خداوند متعال:

﴿   زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ الشَّهَوَاتِ مِنَ النِّسَاءِ وَالْبَنِينَ وَالْقَنَاطِيرِ الْمُقَنْطَرَةِ مِنَ الذَّهَبِ وَالْفِضَّةِ وَالْخَيْلِ الْمُسَوَّمَةِ وَالْأَنْعَامِ وَالْحَرْثِ ذَلِكَ مَتَاعُ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَاللَّهُ عِنْدَهُ حُسْنُ الْمَآبِ     14  ﴾

﴿ براى مردم دوست‌داشتنى‌ها از زنان و فرزندان و ثروتهاى زياد از طلا و نقره و اسبهاى ممتاز و چهارپايان و زراعت در نظر زيبا مى‌آيد و اينها سرمايه‌هاى زندگى دنياست و سرانجام خوب پيش خداست ﴾

[   آل عمران ]

خداوند متعال انسان را آفریدده است تا او را خوشبخت کند و خوشبختی اش با بهشت است :

﴿  أَمْوَاتٌ غَيْرُ أَحْيَاءٍ وَمَا يَشْعُرُونَ أَيَّانَ يُبْعَثُونَ 21  ﴾

﴿ مرده‌هايى هستند كه از حيات بى‌بهره‌اند و نمى‌دانند و نمى‌فهمند كى عبادت‌كنندگانشان مبعوث مى‌شوند ﴾

[ نحل ]

﴿  وَإِذَا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ أَجْسَامُهُمْ وَإِنْ يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ 4  ﴾

﴿ وقتى آنها را مى‌بينى، قيافۀ آنان تو را به تعجب وامى‌دارد و اگر سخن بگويند، به سخنانشان گوش مى‌دهى؛ گويى كه آنها چوبهاى تكيه داده به ديوار هستند. هر صدايى را عليه خود مى‌پندارند. آنها دشمن تو هستند؛ بنا بر اين از آنان دورى گزين. خداوند آنها را بكشد كه چه اندازه از حق منحرفند. ﴾

[ منافقون ]

﴿  أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَكْثَرَهُمْ يَسْمَعُونَ أَوْ يَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلَّا كَالْأَنْعَامِ بَلْ هُمْ أَضَلُّ سَبِيلاً    44  ﴾

﴿ آيا گمان مى‌برى كه بسيارى از آنها گوش شنوا دارند و مى‌فهمند؟! آنها همانند چهارپايانند و بلكه از چهارپايان گمراه‌ترند ﴾

[  فرقان ]

﴿  مَثَلُ الَّذِينَ حُمِّلُوا التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ يَحْمِلُوهَا كَمَثَلِ الْحِمَارِ يَحْمِلُ أَسْفَاراً بِئْسَ مَثَلُ الْقَوْمِ الَّذِينَ كَذَّبُوا بِآيَاتِ اللَّهِ وَاللَّهُ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ 5  ﴾

﴿ داستان كسانى كه به تورات مكلّف شدند؛ ولى حق آن را ادا نكردند، همانند خرى است كه بار كتابها را مى‌كشد. توصيف مردمى كه آيه‌هاى ما را تكذيب كردند چه زشت است و خداوند مردم ستمكار را هدايت نمى‌كند ﴾

[ جمعة ]

﴿ إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّكَ وَلِذَلِكَ خَلَقَهُمْ وَتَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ 119  ﴾

﴿ مگر آن را كه پروردگارت مشمول رحمت خويش قرار دهد و براى همين آنها را آفريد و كلام پروردگارت حتمى است كه جهنم را از جن و انسان پر خواهم كرد ﴾

[   هود ]

(( أعْدَدْتُ لعباديَ الصالحين ما لا عين رأتْ ، ولا أذن سمعتْ ، ولا خطَر على قلبِ بَشَرْ ))

(( برای بندگان نیکوکار خود چیزی آماده کرده ام که نه چشمی دیده است و نه گوشی شنیده است و نه به قلب کسی خطور کرده است ))

[ بخاری، مسلم، ترمذی ]

خداوند ما را برای ابدیت آفریده است :

﴿  إِلَّا الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَتَوَاصَوْا بِالْحَقِّ وَتَوَاصَوْا بِالصَّبْرِ 3  ﴾

﴿ جز آنانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده و يكديگر را به شكيبايى و صبر سفارش نموده‌اند ﴾

[ عصر ]

﴿  وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ سَنُدْخِلُهُمْ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ خَالِدِينَ فِيهَا أَبَداً لَهُمْ فِيهَا أَزْوَاجٌ مُطَهَّرَةٌ وَنُدْخِلُهُمْ ظِلّاً ظَلِيلاً 57  ﴾

﴿ و آنان كه ايمان آورده و كارهاى پسنديده انجام داده‌اند، به زودى در بهشتى آنها را وارد مى‌سازيم كه نهرها از زير درختان آن جارى است و براى هميشه در آن مى‌مانند و براى آنها همسرانى پاكيزه خواهد بود و آنها را در سايه‌اى گسترده جاى مى‌دهيم ﴾

[  نساء ]

توفيق، حفاظت،وآرامش بزرگترین بخشش خداوند به انسان:

﴿  قَالَ يَا قَوْمِ أَرَأَيْتُمْ إِنْ كُنْتُ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّي وَرَزَقَنِي مِنْهُ رِزْقاً حَسَناً وَمَا أُرِيدُ أَنْ أُخَالِفَكُمْ إِلَى مَا أَنْهَاكُمْ عَنْهُ إِنْ أُرِيدُ إِلَّا الْإِصْلَاحَ مَا اسْتَطَعْتُ وَمَا تَوْفِيقِي إِلَّا بِاللَّهِ عَلَيْهِ تَوَكَّلْتُ وَإِلَيْهِ أُنِيبُ 88  ﴾

﴿ گفت: اى قوم من! توجه كنيد وقتى من دليل آشكارى از پروردگارم دارم و از جانب او روزى خوبى به من رسيده، هرگز نمى‌خواهم چيزى كه شما را از آن بازمى‌دارم خودم انجام دهم. اراده‌اى جز اصلاح، به اندازۀ توانم ندارم و توفيقات من فقط از ناحيۀ پروردگار است. بر او توكل مى‌كنم و به‌سويش انابه مى‌نمايم ﴾

[ هود ]

﴿ إِنَّ اللَّهَ يُدَافِعُ عَنِ الَّذِينَ آمَنُوا إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ كُلَّ خَوَّانٍ كَفُورٍ 38 ﴾

﴿ خداوند از اهل ايمان دفاع خواهد كرد. خداوند هيچ خيانتكار ناسپاسى را دوست نمى‌دارد ﴾

[ حج ]

مار نیک یک ابزار عملی برای تقرب به خدا :

﴿  يُصْلِحْ لَكُمْ أَعْمَالَكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ ذُنُوبَكُمْ وَمَنْ يُطِعِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَقَدْ فَازَ فَوْزاً عَظِيماً 71  ﴾

﴿ تا خداوند كارهاى شما را اصلاح كند و از گناهانتان بگذرد و هركس خدا و رسول او را اطاعت كند، البته به پيروزى بزرگ نايل آمده است. ﴾

[ احزاب  ]

﴿ وَلَوْلَا فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكَ وَرَحْمَتُهُ لَهَمَّتْ طَائِفَةٌ مِنْهُمْ أَنْ يُضِلُّوكَ وَمَا يُضِلُّونَ إِلَّا أَنْفُسَهُمْ وَمَا يَضُرُّونَكَ مِنْ شَيْءٍ وَأَنْزَلَ اللَّهُ عَلَيْكَ الْكِتَابَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَكَ مَا لَمْ تَكُنْ تَعْلَمُ وَكَانَ فَضْلُ اللَّهِ عَلَيْكَ عَظِيماً 113  ﴾

﴿ و اگر فضل و رحمت پروردگار شامل حال تو نمى‌شد، گروهى از دشمنان تصميم داشتند تو را گمراه كنند. اينها فقط خود را گمراه مى‌نمايند و هيچ‌گونه زيانى به تو نمى‌رسانند. پروردگار اين كتاب و حكمت را به تو نازل نمود و آنچه نمى‌دانستى به تو آموخت و فضل خدا نسبت به تو بزرگ است ﴾

[ نساء ]

﴿ إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّكَ وَلِذَلِكَ خَلَقَهُمْ وَتَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ 119  ﴾

﴿ مگر آن را كه پروردگارت مشمول رحمت خويش قرار دهد و براى همين آنها را آفريد و كلام پروردگارت حتمى است كه جهنم را از جن و انسان پر خواهم كرد ﴾

[ هود ]

نیاز مومن به یک پشتوانه ی ایمانی :

﴿ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اتَّقُوا اللَّهَ وَكُونُوا مَعَ الصَّادِقِينَ 119  ﴾

﴿ اى اهل ايمان! از خدا بترسيد و همراه با راستگويان باشيد ﴾

[   توبه ]

﴿ وَاصْبِرْ نَفْسَكَ مَعَ الَّذِينَ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ بِالْغَدَاةِ وَالْعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجْهَهُ وَلَا تَعْدُ عَيْنَاكَ عَنْهُمْ تُرِيدُ زِينَةَ الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَلَا تُطِعْ مَنْ أَغْفَلْنَا قَلْبَهُ عَنْ ذِكْرِنَا وَاتَّبَعَ هَوَاهُ وَكَانَ أَمْرُهُ فُرُطاً 28  ﴾

﴿ با آنانى كه خداى خويش را صبح و شام مى‌خوانند و فقط رضاى او را طلب مى‌كنند، با شكيبايى همراهى كن و لحظه‌اى از آنها به خاطر تمايل به زينتهاى دنيا چشم مپوش و از آنهايى كه دلهايشان از ياد ما غافل است پيروى مكن؛ همان‌هايى كه پيرو هواى نفس خويش هستند و كارهايشان افراطى است. ﴾

[   كهف ]

دعا:

پایان و خداحافظی: